Social Profit Canvas voor een scherpe waardepropositie
Er was al geen gebrek aan dynamiek in de publieke en not-for-profit sector en corona doet daar nog een schepje boven op. Meer dan duidelijk werd nog maar eens hoe belangrijk een goed werkende gezondheidszorg is, hoe belangrijk is dat kinderopvang en onderwijs op de been blijven en welke uitdagingen er in de openbare ruimte gaan spelen. Wat doet dit met onze samenleving op de korte en de middellange termijn, hoe leef je samen op 2 armlengtes afstand als je ouders in een verzorgingshuis zitten? Kun je op dezelfde 2 armlengtes afstand een ‘arm om iemand heen slaan’ die verdriet heeft of verward is?
Herwaardering
Wat ook duidelijk is geworden, is dat het verwaarlozen van publieke functies je flink kan opbreken in tijden van een dergelijke crisis. En te vrezen valt dat dit niet de laatste crisis is. Meer gezondheidsrisico’s hangen samen met concentratie van mensen en dieren op een beperkte ruimte en met het heen en weer bewegen van mensen en dieren over de hele aardbol.
Interessant is dat vrijwel over de volle breedte van het politieke sector een herwaardering van de publieke zaak bepleit wordt, in verschillende toonzettingen maar toch. Minstens zo interessant is dat harde budgettaire kaders (geen begrotingstekorten, lage overheidsuitgaven) zeker tijdelijk even geparkeerd worden. Good Old Keynes zou toch wel glimlachen bij de herontdekking van de gedachte dat je in een crisis eruit moet innoveren en dat dit niet samengaat met veel bezuinigingen. Die gedachte wordt nog gemakkelijker als de rentestanden ongeveer nul zijn. Overheden die moeten lenen, kunnen dit nu onder hele gunstige condities doen. Ze doen de marktsector er zelfs een plezier mee door posities te bieden om overtollig kapitaal veilig te stallen.
Herontwerp
Zowel in Nederland (Troonrede) als in Europa (de Staat van de Unie) worden forse innovatie-ambities geformuleerd om na de crisis duurzamer, eerlijker en veerkrachtiger tevoorschijn te komen. Voor de instellingen in de non-profit en publieke sector biedt dit veel mogelijkheden maar is er ook sprake van een stevige herontwerp opgave. If you do what you did, you get what you got en dat willen we dus niet meer.
In de afgelopen decennia is er -na een crisis in het vertrouwen in de verzorgingsstaat- een vrij kille new public management wind gaan waaien. Daar nemen we nu definitief afscheid van. Toch is het goed om te bedenken dat die crisis in de verzorgingsstaat óók te maken had met dat instellingen en sectoren onvoldoende zichtbaar maakten wat nu werkelijk de waarde was van hun inspanningen in onderwijs, zorg, volkshuisvesting etc. Daarmee werd het publieke belang ondermijnd en van de tafel geveegd en werden commerciële en financiële belangen dominant.
Social Profit Canvas
Als we nu een unieke gelegenheid krijgen om die publieke zaak opnieuw in de verf te zetten, dan is het cruciaal dat we van meet af aan glas helder zijn in de waardepropositie die non-profit en publieke organisaties doen aan de samenleving. Dat vergt nieuwe aanpakken bij zowel ontwerp, uitvoering als evaluatie. TIAS School for Business and Society en adviesbureau Whise hebben recent een methodiek ontwikkeld om die waardepropositie scherp te krijgen en zo beter te kunnen ontwerpen en bewaken. We hebben daarvoor aangesloten op enerzijds het denken van de Harvard politicoloog Mark Moore (Recognizing Public Value) en anderzijds op het Business Model Canvas van Alexander Osterwalder en Yves Pigneur. Dat resulteert in een ontwerp- en evaluatiemodel voor publieke initiatieven, het Social Profit Canvas. Onderstaand zijn de belangrijkste ingrediënten van dit model afgebeeld.
Over de achtergronden en toepassingsmogelijkheden van deze nieuwe manier van kijken naar publieke initiatieven praten we graag door. We hebben een aparte Masterclass Social Profit Canvas hiervoor opgezet.
Lees meer over deze masterclass
Daarnaast komt de methode uitgebreid ter sprake in onze Executive Master voor Onderwijs- en Non-Profit Managers en in ons Programma voor Bestuurders in de Publieke en Non-profit sector.