ESG, digitalisering en de financiële functie
Uit survey ’s blijkt dat CFO’s twee ontwikkelingen noemen waaraan zij de komende jaren veel aandacht gaan besteden. De CFO’s vinden ESG’s (Environmental, Social en Governance) en het doorvoeren van digitale transformatie van groot belang. Een survey van PWC van augustus 2022 laat zien dat 40% van de CFO’s beleid, procedures en beheersingsmaatregelen treffen met betrekking tot het verzamelen van klimaatdata. Daarnaast zegt 53% van de CFO’s dat zij plannen hebben om in 2023 de digitale transformatie te versnellen met behulp van data-analytics, artificial intelligence, automatisering en cloud-oplossingen.
De Controller van de toekomst
Wat betekenen deze twee ontwikkelingen voor de CFO en de financiële functie? Al decennia wordt in vakbladen gepleit voor een bredere invulling van het takenpakket van de controlling functie. Betrouwbaarheid van financiële informatie en het controleren op relevante wet-en regelgeving worden hierbij vaak weggezet als taken van een boekhouder en politieagent. Terwijl de controller van de toekomst, volgens deze publicaties, toch echt een partner van de business moet zijn. Om invulling aan deze nieuwe rol te geven, moeten financials extravert zijn en communicatief zeer vaardig.
Maar is er wel sprake van een zo’n tweedeling? Is er dan geen plaats meer voor een introverte controller met veel inhoudelijke kennis? ESG en digitalisering zijn onmiskenbaar belangrijk voor de waardecreatie van organisaties. Om deze potentiële waarde te realiseren is betrouwbare informatie echt nodig. De klassieke rol van het zorgdragen voor relevante en betrouwbare informatie kan en mag hierbij daarom niet worden onderschat. Ook de invloed van wet-en regelgeving op ESG-gebied neemt aan belang toe. Zo heeft bijvoorbeeld de rechtbank Den Haag in 2021 Shell verplicht om de CO2-uitstoot eind 2030 terug te brengen tot netto 45% ten opzichte van het niveau van 2019. In Antwerpen moet 3M zich voor de Vredesrechter verantwoorden voor aansprakelijkheid vanwege PFAS-vervuiling.
ESG en digitalisering
Maar wat behelst nu deze klassieke rol als het om ESG en digitalisering gaat? Om te bepalen welke ESG-informatie van belang is, deze informatie te verzamelen, vast te leggen en te rapporteren, is zeker andere kennis nodig dan voor de rapportage van financiële informatie. De gegevensdefinities zijn minder uitgekristalliseerd, de primaire vastlegging loopt niet via financiële systemen maar is aanwezig in bestaande technische systemen. Ook kan het data betreffen die nog niet zijn verzameld. Hiervoor moeten dan nieuwe administratieve processen worden opgestart waarbij er vaak ook additionele gegevens uit externe bronnen moeten worden gehaald.
Bij deze niet-financiële ESG-data speelt digitalisering een belangrijke rol. Voor de betrouwbaarheid van financiële informatie zijn in de pakketten diverse geprogrammeerde beheersingsmaatregelen opgenomen. Organisaties kunnen echter bij de transformatie naar een hogere mate van digitalisering niet meer steunen op deze standaardoplossingen. De software of rapportage moet worden ontwikkeld. De manier waarop agile-teams de unit- en systeemtest uitvoeren, hoe geautomatiseerd versies teruggedraaid kunnen worden en welke brongegevens worden gehanteerd, zijn onderwerpen die laten zien dat kennis van dit ontwikkelproces bepalend is om zicht te hebben op de betrouwbaarheid van de ESG-data.
Aandacht voor ESG en digitalisering betekent dat de klassieke rol van het leveren van betrouwbare informatie en controle op naleving van regelgeving aan belang toeneemt. Hiervoor is kennis op het gebied van ESG en digitalisering onontbeerlijk. Het betekent ook een duidelijke nuancering van de roep om meer business partners. Met extraverte, communicatief vaardige business partners die strategische adviezen geven alleen kunnen organisaties de uitdagingen die ESG en digitalisering organisaties niet het hoofd bieden.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen als column van Prof.dr. Arco van de Ven RA in CFO Magazine België, april 2023.
FACULTY MET ERVARING IN BUSINESS EN SOCIETY
Bij TIAS werken we met gepassioneerde, ervaren en gerenommeerde professoren, learning & development professionals en docenten uit het binnen- en buitenland. Allen zijn diep verankerd in het bedrijfsleven, de maatschappij en de wetenschap en goed op de hoogte van de meest actuele inzichten.
Over Arco van de Ven
Prof. Dr. Arco van de Ven RA is hoogleraar Bestuurlijke Informatievoorziening aan TIAS School for Business and Society. Hij heeft vele (interim) functies als financieel directeur, controller en adviseur vervuld en is vice-voorzitter van de Raad van Commissarissen van Trivire en voorzitter van de Raad van Commissarissen van het Supermarktfonds.
Bij TIAS doceert Van de Ven onder andere in de volgende programma’s: de
Executive Master of Finance and Control/Register Controller (EMFC), de
Executive Master of Management in Education (MME), de
Executive Master of Public and Non-Profit Management (MPM), de
Masterclass Risicomanagement & Gedrag en het
Women Corporate Directors Program.