Vakmensen in vakmanschap

Baboeschka poppetjes, dat is mijn ideaalbeeld van vakmanschap. In ROC’s leiden we vakmensen op, dat gebeurt door vakmensen, die weer opgeleid zijn door vakmensen die gebruik maken van inzichten van onderzoekers en ontwikkelaars die werken aan innovatief vakmanschap.

Ieder poppetje past in een groter poppetje. Vakmanschap als een inktvlek die zich niet alleen beperkt tot het maken van dingen of het verlenen van een dienst. Vakmanschap is een aard, een houding en vakmanschap is ook burgerschap: vakmensen gaan met respect om met hun klanten, met hun materiaal en met hun omgeving.

Breed palet

Vakmanschap moet je doen, maar voor een verbreding zoals ik hiervoor bepleit moet je over vakmanschap ook denken. Het betreft geen one trick pony die je moet berijden maar een breed palet van competenties. Onderwijsgevenden in ROC’s zijn dus geen trainers van pony’s maar moeten brede vorming kunnen bieden en dus zelf ook een brede oriëntatie op de wereld hebben. Ze moeten onderdeel uitmaken van een brede professionele gemeenschap die zichzelf voortdurend kritisch vernieuwt.

Die gemeenschap zit uiteraard niet alleen binnen de muren van een ROC. Sterker nog: als je hem daartoe beperkt, lijk je op de dronkaard die zijn sleutels zoekt onder de lantaarn omdat hij daar licht heeft. De belangrijkste elementen van die professionele gemeenschap liggen in ieder geval ook in de buitenwereld, in de beroepsgroep, in maatschappelijke organisaties, in de belendende onderwijssoorten en in de wetenschap. Hier is overigens nog een wereld te winnen: de wetenschap bemoeit zich te weinig met de vorming van vakmensen en ook niet met de vorming van vakmensen die vakmensen vormen.

Brede vakmensen

In het HBO zijn er maar enkele gespecialiseerde opleidingen voor ROC'ers en er zijn maar betrekkelijk weinig specialisten bij kennisinstituten die zich richten op het onderzoek- en ontwikkelwerk voor ROC’s. De grote en uitdagende opgave om een nieuwe generatie brede vakmensen te vormen, lijdt hieronder. Echte professionaliteit vergt dan ook niet alleen verbreding maar ook verdieping.

Dit artikel verscheen eerder op MBO Raad. 

Leiding geven in een veranderend onderwijslandschap

Als manager of leidinggevende in het onderwijs heeft u te maken met een steeds veranderend landschap. Leer succesvol leiding te geven aan de veranderingen met de Master of Management in Education aan TIAS.