Ontwikkeling en onderhoud zijn een noodzaak

Noodzaak

Wellicht vraag je je nu af: waarom is die omwenteling dan zo noodzakelijk? Een vraag waarop Theo een duidelijk antwoord heeft: “We komen uit een tijd waarin de overheid zich spiegelde aan het bedrijfsleven en een manier van organiseren en werken ontwikkelde waarin bedrijfsmatige benaderingen de boventoon voerden. Daarbij verdween het denken in termen zoals rechtvaardigheid, publiek belang en maatschappelijke verbinding steeds verder naar de achtergrond. Het afmeten van het succes van scholen aan het percentage geslaagden voor eindexamens is daarvan een mooi voorbeeld.’’

We beseffen ons echter meer en meer dat we zijn doorgeschoten in die manier van denken, omdat onderwijsinstellingen inmiddels op verschillende fronten vastlopen. Het zou daarom goed zijn om de bijdrage die een onderwijsinstelling levert aan de samenleving veel ruimer te bekijken, onder andere door de vraag te stellen welke maatschappelijke meerwaarde de onderwijsinstelling wil creëren.”

Wanneer je dat vraagt aan de mensen die er werken, ouders of leerlingen, dan zullen ze volgens Theo meer benoemen dan het percentage geslaagden. “Dan gaat het onder andere om de vorming van leerlingen tot zelfstandige individuen, om de ontwikkeling tot goede burgers, om de ontwikkeling van een goede kennisbasis en om het ontwikkelen van vakmanschap. Met een dergelijke benadering ontstaat een heel ander beeld van de te bereiken resultaten van de onderwijsinstelling en de leiding van de organisatie zal gaan sturen op een brede waardetoevoeging aan de samenleving.

Daarbij spelen getallen ook een rol, maar zijn geen doel op zich.”

Overdracht & dialoog

Overigens is volgens Theo ontwikkeling niet alleen binnen het onderwijs hard nodig, maar ook binnen de samenleving an sich noemt hij ontwikkeling en onderhoud een noodzaak “Onze samenleving wordt gedragen door onderlinge verbondenheid, via wet, cultuur en moraliteit. Dat zijn geen statische begrippen, maar begrippen die aan voortdurende ontwikkeling onderhevig zijn en onderhoud vergen. Dit wordt in een samenleving gedragen door overdracht van generatie tot generatie en door dialogen tussen personen en groepen met verschillende opvattingen. Wanneer dergelijke dialogen onvoldoende worden gevoerd, dan wordt de aandacht voor ontwikkeling en onderhoud ondermaats en zal het begrip van vrijheid, democratie en politiek verminderen en betekenis verliezen.

Als je kijkt naar jongeren, dan worden dit soort gesprekken belangrijker naarmate het verband tussen hun persoonlijke vrijheid en het maatschappelijke vrijheidsbegrip duidelijker te leggen valt. Iets wat nu bijvoorbeeld heel goed gedaan kan worden aan de hand van de huidige ontwikkelingen in Rusland en Oekraïne.” We mogen dan misschien wel denken dat hier in Nederland vrijheid en democratie heel vanzelfsprekend zijn, Theo denkt daar toch echt anders over. “Niets is vanzelfsprekend! Democratie gaat over maatschappelijke opvattingen, interpretaties, afspraken en het nakomen ervan. De zorg voor vrijheid is daarmee direct verbonden. Onderling debat over verschillende maatschappelijke ambities zal moeten leiden tot een gezamenlijke richting en tegelijkertijd tot respect voor opvattingen die door minderheden worden uitgedragen.

Pas wanneer er wederzijds daadwerkelijk voldoende respect wordt opgebracht, is er sprake van echte (individuele) vrijheid.”

Dit artikel is onderdeel van het Democratie Festival in de Titus Brandsma Courant (zie pagina 9)

Open de volledige uitgave

Een breder perspectief op onderwijs

Wil je oplossingen aandragen om een bijdrage te leveren aan de maatschappelijke waarde van het onderwijs? In de Executive Master of Management in Education (onderwijsmanagement) ga je de diepte in op het gebied van missie en strategie, leiderschap en innovatie. Zo leer je vraagstukken over beleid & bestuur, netwerken & samenwerking en organisatie & leiderschap te analyseren vanuit meerdere invalshoeken.

Lees meer over de Executive Master of Management in Education »