Meetbaar maatschappelijke waarde creëren

De bedrijfsmatige sturing van openbare instanties heeft langdurig kritiek ontvangen. Bestuurders van openbare organisaties merken regelmatig dat een benadering gebaseerd op bezuinigingsdoelstellingen in plaats van maatschappelijke waardecreatie niet effectief is. De bedrijfseconomische aanpak van maatschappelijke waardecreatie is te eenzijdig, vervreemdend voor professionals en brengt kwetsbaarheid met zich mee.

Maar als je publieke waarde niet langer wilt uitdrukken in geld, waar dan wel in?

DE MAATSCHAPPELIJKE WAARDE VAN EMOTIES EN MAGNETRONS

Het probleem met de bedrijfseconomische benadering is dat wat niet in geld uit te drukken valt, vaak terzijde wordt geschoven, terwijl juist de zaken die niet in geld uit te drukken zijn, vaak van onschatbare waarde zijn. In businesscases voor thuiszorg worden bijvoorbeeld alleen euro's vermeld, geen emoties, maar we zijn tot het besef gekomen dat een financieel efficiënte afhandeling van ouderen misschien niet ons streven zou moeten zijn. Aan de andere kant is er ook een andere kwestie. Onlangs werd bij een woningcorporatie de vraag gesteld of standaard magnetrons in de keukens van sociale woningen moeten worden ingebouwd. Vroeger haalden we mensen uit plaggenhutten en plaatsten hen in huizen met slechts één lamp en één kraan met stromend water. Dat werd destijds gezien als een grote vooruitgang. Nu overwegen we magnetrons in de keukens. Waar zal dit eindigen?

WAT IS VOLDOENDE EN WAAR LIGT DE GRENZEN?

Hoe bepaal je als bestuurder van een openbare organisatie op een andere manier dan bedrijfseconomisch dat de maatschappelijke waarde die je creëert voldoende is en waar de grens van het systeem ligt? Want als je het systeem zijn gang laat gaan, weten we inmiddels dat het de neiging heeft om oneindig te worden. Het antwoord op deze vraag is dat je als openbare organisatie expliciet gaat beargumenteren wat de exacte maatschappelijke impact is die je wilt nastreven. Hoe kom je van de acties die je onderneemt, zoals het standaard inbouwen van magnetrons in keukens van sociale woningen, tot een bijdrage aan de volksgezondheid? Met andere woorden, hoe ziet het precieze traject eruit van het toekennen van een budget voor een project tot een positieve invloed op de samenleving?

3 HANDVATTEN OM DE REDENERING ACHTER DE PUBLIEKE WAARDE DIE JE AMBIEERT TE VERDUIDELIJKEN:

1. WERK SYSTEMATISCH

Zorg ervoor dat je alle aspecten van het creëren van publieke waarde in kaart brengt. Dit betekent dat je duidelijk moet zijn over de redeneringen achter wat je aan het creëren bent, hoe het aansluit bij je organisatie en hoe je dit kunt rechtvaardigen.

2. IDENTIFICEER KANSEN EN RISICO'S

Analyseer de potentiële risico's en afhankelijkheden grondig en zorg dat je goed geïnformeerd bent over deze aspecten.

3. WEES EXPLICIET NAAR ALLE BETROKKEN PARTIJEN

Wees transparant over je acties en bespreek dit uitdrukkelijk met alle betrokken partijen. Op die manier weten alle betrokkenen wat er gaande is.

Deze drie handvatten maken deel uit van het Social Profit Canvas, een model dat TIAS in samenwerking met adviesbureau Whise heeft ontwikkeld als alternatieve benadering voor de bedrijfseconomische aanpak van de publieke sector. Dit model biedt praktische hulpmiddelen om de redenering achter de interventie waarmee je publieke waarde wilt creëren concreet te maken en stevig te onderbouwen.

SOCIAL PROFIT CANVAS

In onze onepager over het Social Profit Canvas kun je lezen hoe je met behulp van dit model de impact van publieke waarde concreet kunt maken, hoe je het kunt toepassen binnen je eigen organisatie op verschillende niveaus (micro, meso en macro) en hoe je ermee aan de slag kunt gaan. De onepager is gratis te downloaden.

Download onepager Social Profit Canvas