De kracht van hybrid thinking
Wat is er nodig voor een constructieve relatie tussen publiek en privaat? Publieke instellingen hebben bedrijven keihard nodig om public value te kunnen creëren, maar bedrijven hebben vaak last van wetten en regels. Dr. Eelco van Hout sprak erover tijdens een lezing van de Brabants-Zeeuwse Werkgevers (BZW).
Publiek-private samenwerking blijkt nog te vaak instabiel te zijn of strandt voortijdig. Reden hiervoor is dat beide partijen fundamenteel verschillende opvattingen hebben over bedrijfsvoering, rendement en public value en elkaar daarop wantrouwen. Deze tweedeling noemde van Hout de Verzonken Verzuiling. Waar bedrijven denken in termen van return on investment, winstmaximalisatie en klantdifferentiatie, werken publieke instellingen vanuit een (maatschappelijke) collectiviteit en zijn solidariteit en gelijkheid voor hen belangrijke uitgangspunten.
De Verzonken Verzuiling is voor beide partijen problematisch. Bedrijven werken in een door overheden opgesteld wetssysteem en hebben vaak last van wetten en regels (te veel en zelfs tegenstrijdig) waardoor ondernemen lastig wordt. Publieke instellingen hebben daarentegen bedrijven keihard nodig om überhaupt public value te kunnen creëren. Welzijn, goede zorg, onderwijs en economische vitaliteit worden steeds meer afhankelijk van vlotte publiek-private samenwerking.
Wat is er nodig voor een constructieve relatie? Eerst is het noodzakelijk dat beide partijen elkaars ‘echt’ leren kennen: inzicht verwerven in elkaars waarde-rationaliteiten, drijfveren en passie. Vanuit respect voor wat (semi-) ambtenaren en politici aan de ene kant, en ondernemers aan de andere kant, drijft, kan een constructieve relatie ontstaan. Van Hout introduceert daartoe Hybrid Thinking. Dit is een praktisch denk- en werkkader waarin een brug wordt geslagen tussen overheid en bedrijfsleven.
Hybrid Thinking ontstaat als ondernemers leren denken als een ambtenaar en andersom: als ambtenaren leren denken als een ondernemer. Hoe kun je als ondernemer, dus op een commerciële manier onderwijs voor iedereen gelijk beschikbaar maken, kinderopvang betaalbaar houden of ouderenzorg liefdevol en professioneel verlenen? Hoe kun je als ambtenaar bijdragen aan de winstmaximalisatie van bedrijven, aan de regionale concurrentiepositie van een bedrijfstak, aan de aqcuisitiekracht van het MKB en ZZP’ers?
Alleen al het stellen van de vragen stuit in eerste instantie op weerstand. Hybrid Thinking is dan ook contra-intuïtief en wordt soms zelfs verwerpelijk gevonden. Immers, bedrijven zijn er toch zeker om winst te maken en overheden zijn er voor het collectieve belang? Toch blijkt in de praktijk dat Hybrid Thinking steeds vaker de Verzonken Verzuiling kan overbruggen. Het dwingt namelijk tot creatief en innovatief denken.
In de lezing voor de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging in Breda werd deze manier van denken en werken op een levendige manier beproefd. Het leverde een boeiende discussie op, plenair en na afloop bij de borrel.
Op 17 september 2014 gaf dr. Eelco van Hout, academic director aan TIAS School for Business and Society en zelfstandig adviseur een lezing voor de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (onderdeel van VNO-NCW) op Landgoed Wolflaar in Breda. Onderwerp van zijn lezing was de relatie tussen overheid en bedrijfsleven. Meer informatie: eelvanhout@gmail.com
De verzuiling voorbij - kracht van Hybrid Thinking, Eelco van Hout (2014)