3 handvatten voor meetbare publieke waardecreatie
Er is al geruime tijd flink wat kritiek op de bedrijfsmatige aansturing van de publieke sector. Bestuurders van publieke organisaties ervaren regelmatig dat te veel redeneren op basis van bezuinigingsdoelstellingen in plaats van op basis van publieke waardecreatie, niet werkt. De bedrijfseconomische benadering van publieke waardecreatie is te eenzijdig, vervreemdend voor professionals en het maakt kwetsbaar. Het tekort aan IC-bedden dat de coronacrisis heeft blootgelegd, is daar een goed voorbeeld van.
Maar, als je publieke waarde niet meer wil uitdrukken in euro’s, in wat dan wel?
De publieke waarde van emoties en magnetrons
Het lastige van de bedrijfseconomische benadering is dat wat niet in geld uit te drukken is, altijd van tafel valt, terwijl de zaken die je niet in geld kunt uitdrukken vaak het meest waardevol zijn. In business cases van de thuiszorg staan bijvoorbeeld
alleen euro’s, geen emoties, maar we zijn erachter gekomen dat een financiële efficiënte afhandeling van bejaarden misschien iets is wat we niet zouden moeten willen. Toch is er ook de andere kant. Onlangs kwam bij een woningbouwstichting
de vraag aan de orde of in de keuken van sociale woningen standaard een magnetron ingebouwd moest zijn. Ooit haalden we mensen uit plaggenhutten en stopten hen in huisjes met 1 peertje en 1 kraantje met stromend water. Dat werd toen als een grote
sprong voorwaarts gezien. Nu wordt er nagedacht over magnetrons in de keuken. Waar gaat dit eindigen?
Wat is voldoende en waar ligt de grens?
Hoe bepaal je als bestuurder van een publieke organisatie op een andere manier dan bedrijfseconomisch dat de publieke waarde die je creëert voldoende is én waar de grens van het systeem ligt? Want als je het systeem z’n gang laat gaan,
dat weten we nu ook wel, dan heeft het de neiging om een soort oneindigheid te krijgen. Het antwoord op deze vraag is dat je als publieke organisatie heel expliciet gaat beredeneren wat precies de publieke impact is die je wil nastreven. Hoe kom je
van de acties die je doet, bijvoorbeeld het standaard inbouwen van magnetrons in keukens van sociale woningen, tot een bijdrage aan de volksgezondheid? Met andere woorden: hoe ziet precies het pad eruit van het verstrekken van een budget voor een
project naar een positieve impact op de samenleving?
3 handvatten om de publieke waarde die je nastreeft te beredeneren:
1. Wees systematisch in je aanpak
Zorg dat je alle aspecten van het creëren van publieke waarde in beeld hebt. Dat betekent dat de redeneringen voor wat je aan het creëren bent, hoe dat past bij jouw organisatie en hoe je dit kunt verantwoorden, glashelder zijn.
2. Identificeer de kansen en de risico’s
Analyseer de afbreukrisico’s en afhankelijkheden en zorg dat je daar goed over geïnformeerd bent.
3. Wees expliciet naar alle betrokkenen
Wees transparant over wat je aan het doen bent en bespreek dit nadrukkelijk met alle partijen. Dan weet iedereen in welke film hij zit.
Deze 3 handvatten zijn onderdeel van het Social Profit Canvas, een model dat TIAS samen met adviesbureau Whise heeft ontwikkeld als alternatief voor de bedrijfseconomische benadering van de publieke sector. Het model biedt praktische
handvatten om de beredenering achter de interventie waarmee je beoogt publieke waarde te creëren, concreet te maken en stevig neer te zetten.
Social Profit Canvas
In onze onepager over het Social Profit Canvas lees je hoe je met dit model de impact van publieke waarde hard kan maken, hoe je het in je eigen organisatie kunt toepassen op micro-, meso- en macroniveau en hoe je ermee aan de slag kunt. De onepager is
gratis te downloaden.