Verduurzamen? Management, neem het voortouw!

Leiderschap is doorslaggevend wanneer een organisatie meer duurzaam wil worden, stelt Maria van der Heijden, topvrouw van MVO Nederland. ‘Bij verduurzaming is het cruciaal dat het management het voortouw neemt'. De aanname dat duurzaamheid vooral duur en lastig is, kunnen we ons niet meer permitteren.’

We staan aan de vooravond van grote verandering volgens Maria van der Heijden, directeur-bestuurder van MVO Nederland. Steeds meer organisatie maken serieus werk van met verduurzamen. Bedrijfsprocessen gaan op de schop en investeringen worden kritisch bekeken.

Op dit moment is nog slecht een klein percentage van de Nederlandse economie circulair. Van der Heijden denkt dat de overige bedrijven toch gaan volgen. ‘Er is geen andere optie.’ Klanten vinden het belangrijk, de eigen medewerkers willen niet anders, de techniek krijgt nieuwe standaarden en de overheid reguleert. Er ligt een sleutelrol bij de leiders van deze organisaties in het succesvol verduurzamen.

Maria van der Heijden is sinds 2016 directeur-bestuurder van MVO Nederland, met 2500 ondernemingen het grootste duurzame bedrijvennetwerk van Europa. Eerder vervulde zij managementfuncties bij Bloemenveiling Flora Holland en de Rabobank en startte ze de sociale onderneming Women on Wings.

‘De belangstelling voor sustainability en duurzaam leiderschap zit in de lift. Dat is heel positief: we hebben meer duurzaam leiderschap nodig,’ volgens Van der Heijden.

MVO Nederland heeft daarom samen met TIAS School for Business and Society het Sustainability Leadership Program ontwikkeld. Deelnemers leren van experts en koplopers uit de praktijk brengen hoe ze duurzame businessmodellen kunnen ontwikkelen en hoe ze de bijbehorende veranderprocessen kunnen leiden.

Wat versta je onder duurzaam leiderschap?

‘Duurzaam, of sustainable, leiderschap stelt de lange termijn centraal. Dat betekent dat je onderneming klimaatneutraal, circulair en inclusief is en met eerlijke ketens werkt.’

Wat maakt sustainable leiderschap anders?

‘In de kern is het soort leiderschap dat we nodig hebben niets nieuws onder de zon. Wat doorslaggevend is, is dat het management een voortrekkersrol moet gaan nemen. De sustainable leider neemt het initiatief tot de veranderingen. De bekende stip op de horizon. Zet een duidelijke koers uit en ga er echt concreet mee aan de slag.’

Is jouw leiderschap toekomstbestendig? Download het gratis whitepaper 'Wendbaar leiderschap ontwikkelen'

Hoe krijg je je medewerkers zover?

‘Wat heel goed werkt is dat je heel concrete doelen stelt. Bijvoorbeeld: wat betekent de energietransitie voor de inkoop binnen ons bedrijf? Waar letten we als we gaan investeren? Zijn restproducten van andere organisatie geschikt als grondstof? Of andersom? Enerzijds moeten je je processen op de schop. Maar anderzijds moet je er ook gewoon mee beginnen. Openheid is erg belangrijk als het gaat om verduurzaming: bespreek je vraagstukken met je leveranciers, met je netwerk, met je klanten. Zij zullen zich erin herkennen en samen kom je verder.’

Wat is de rol van samenwerking?

‘Samenwerking wordt steeds belangrijker omdat het zoveel kansen biedt. Je leert van elkaar, creëert samen nieuwe mogelijkheden. Bij mij in de buurt worden bijvoorbeeld de reststromen van een fabriek inmiddels ingezet om tuinderskassen te verwarmen.’

Welke ondernemingen doen het goed qua verduurzaming?

‘Dat zijn zonder uitzondering organisaties waar persoonlijk leiderschap een grote rol speelt. Bijvoorbeeld Volkert Engelsman van Eosta, Timmo Terpstra van Koffiebranderij Peeze en Bob Hutten van de Verspillingsfabriek. Zij kozen onmiskenbaar voor circulariteit en staan ook echt voor deze keuze.’

Wat levert sustainability op?

‘Eerst wil ik stellen dat de gedachte dat duurzaamheid duur is, een misvatting is. In de energietransitie gaan we over naar schone energie, zoals van de wind en zon, en dat zijn eindeloos voorradige bronnen. De technieken die hiervoor nodig zijn, worden steeds concurrerender en betaalbaarder. Organisaties die niet meegaan en bijvoorbeeld nog investeren in een nieuwe gasinstallatie, moeten deze straks versneld afschrijven omdat we van het aardgas afgaan. En onderschat nooit dat duurzaamheid erg belangrijk is voor het imago van de organisatie. Vooral de jonge generatie wil alleen nog maar duurzame werkgevers.’

Wat brengt duurzaam leiderschap jou persoonlijk?

‘Ik vind het heel belangrijk dat ik een positieve bijdrage kan leveren aan de toekomst van onze kinderen. Nederland is zeer welvarend land en we behoren tot de gelukkigste mensen op aarde. Maar we moeten echt een betere wereld nalaten aan de volgende generaties.’

Wat zijn de eerste stappen?

‘Analyseer je bedrijfsprocessen: waar zit de winst? Je onderneming doet vast aan afvalscheiding, maar het is interessant om te onderzoeken of je afval een grondstof kan zijn voor een ander bedrijf. Licht je inkoop door, kloppen de criteria die jullie hanteren bij inkoop met duurzaamheid of speelt vooral de prijs een rol? Bespreek het onderwerp eens met andere ondernemers, je hoeft zelf het wiel niet uit te vinden. Met het online platform Futureproof.community faciliteert MVO Nederland ondernemers daarin. Ze vinden elkaar en starten ook gezamenlijk projecten op.’

‘Zet voor je organisatie nu echt die stip op de horizon, bijvoorbeeld dat jullie volledig energieneutraal willen zijn in 2030. Deel het en bespreek het met je medewerkers. Die hebben meestal een duidelijk beeld van wat mogelijk is. Wanneer je sustainability duidelijk op de agenda zet, creëer je een cultuur waarin duurzame oplossingen vanzelfsprekend zijn. De tijd dringt, we moeten de omslag echt gaan maken.’

Is jouw leiderschap toekomstbestendig?

Ben jij klaar voor een duurzame toekomst? Wil jij een voortrekkersrol innemen als het gaat om verduurzaming van je organisatie? Met een inspirerend en gratis whitepaper daagt TIAS je uit om met een nieuwe blik naar je eigen leiderschapsontwikkeling te kijken!

Download het whitepaper