Passend onderwijs vraagt om supergovernance

Goed bestuur van samenwerkingsverbanden passend onderwijs vraagt om ‘supergovernance’. Dat stellen onderzoekers van TIAS School for Business and Society en adviesbureau BMC Advies in hun vlugschrift. De onderzoekers scheppen een richtinggevend kader voor het besturen van deze relatief jonge onderwijsorganisaties.

Samenwerkingsverbanden passend onderwijs zijn in 2014 in het leven geroepen met de Wet Passend Onderwijs. Deze samenwerkingsverbanden bestaan uit regionale verbanden van scholen en schoolbesturen. Zij staan voor de uitdaging om er samen voor te zorgen dat alle leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs met een specifieke onderwijsbehoefte ‘zo passend mogelijk onderwijs’ kunnen genieten in de regio. Ze zijn wettelijk verplicht om bestuur, intern toezicht en medezeggenschap te organiseren.

Gebrekkig bestuur is sluipmoordenaar

'Goed bestuur is een ondankbaar onderwerp in passend onderwijs, want men wil terecht het kind centraal zetten. Het bestuur eromheen mag vooral niet te veel geld en tijd kosten. Maar gebrekkig bestuur kan werken als een sluipmoordenaar. Op langere termijn brengt het schade toe aan datgene waar het juist allemaal om te doen is: passend onderwijs bieden aan kinderen. Juist omdat passend onderwijs zo’n belangrijk onderwerp is en er veel geld mee gemoeid is, is de governance van de samenwerkingsverbanden van groot belang. In het vlugschrift wordt hiervoor een aanzet gegeven', aldus de auteurs van het vlugschrift, prof. dr. Edith Hooge, Sietske Hendriks MA, Eva Buwalda-Groeneweg MA en drs. Marieke Dekkers MME.

Ontwikkelgroep

Het vlugschrift is gebaseerd op de uitwisseling van praktijken en ervaringen binnen een ontwikkelgroep, opgezet door TIAS en BMC Advies. Twintig schoolbestuurders en bestuurders en directeuren van samenwerkingsverbanden hebben in het najaar van 2015 en voorjaar van 2016 deelgenomen aan deze uitwisselingen. Het blijkt dat de samenwerkingsverbanden wat betreft hun primaire proces en type organisatie bepaald niet lijken op reguliere onderwijsorganisaties. Toch kiezen zij bij de bestuurlijke inrichting vaak voor rechtsvormen, bestuursmodellen en good practices die gangbaar zijn bij reguliere onderwijsorganisaties.

Supergovernance is nodig voor de samenwerkingsverbanden, stellen de auteurs. 'Samenwerkingsverbanden zijn ingewikkelde organisaties, waarbinnen de oprichters en eigenaren (schoolbesturen) vaak ook nog andere rollen hebben, zoals die van afnemer, toeleverancier, werkgever of verhuurder. Dit kan conflicten met zich meebrengen.' 

Wat houdt supergovernance in?

Volgens de auteurs omvat supergovernance twee zaken. Ten eerste het anders structureren van de governance dan nu bij wet wordt voorgeschreven en in de praktijk het geval is. Ten tweede het continu aandacht hebben voor (en het gesprek voeren over) positionering, roluitoefening, onderlinge verhoudingen, hoe besloten wordt en waar uiteindelijk de macht en tegenmacht komen te liggen.

Het vlugschrift ‘Passend onderwijs vraagt om supergovernance’(PDF) is hier te downloaden. 

Hoe maakt u onderwijsbestuur toekomstbestendig?

Sociale, technologische, demografische en economische ontwikkelingen in onze samenleving hebben grote impact op wat van het onderwijs word gevraagd. Met het exclusieve programma Toekomstbestendig Onderwijsbestuur ontwikkelt u zich tot een onderwijsbestuurder waarvan de kennis, houding en vaardigheden passen bij de opgaven waar uw onderwijsorganisatie voor staat.