Strategieontwikkeling zonder stip aan de horizon

Wanneer organisaties aan de slag gaan met strategieontwikkeling, is het eerste wat ze doen een stip aan de horizon zetten waar ze op aan kunnen koersen. Maar in de mist van een onvoorspelbare toekomst, is die ‘stip op de horizon’-metafoor misleidend.De coronacrisis heeft dit opnieuw duidelijk gemaakt. Het zet je in de verkeerde mindset. Het leidt tot de overtuiging dat als je maar lang genoeg de mist in tuurt, je er op de een of andere manier achter komt waar de organisatie naartoe moet. Wishful thinking. Bij strategieontwikkeling gaat het om ongeveer de juiste kant op vol gas doorrijden in de mist, anders word je ingehaald.

VUCA en de coronacrisis

De toekomst is nooit te voorspellen geweest. Vroeger niet, nu niet. Alleen nu worden we door de snel opeenvolgende veranderingen van deze tijd met de neus op de feiten gedrukt. Er is zelfs een term voor bedacht: de VUCA-wereld, waarbij ‘VUCA’ staat voor volatile, uncertain, complex, en ambiguous. Neem de coronacrisis. Mensen die op hun stip aankoersten waren verbaasd en verzuchtten dat ze corona niet hadden zien aankomen. Ze wisten niet dat ze het niet wisten. 1 ding verandert en de hele wereld stoot zijn kop. Wat is er nog meer dat we niet weten?

Zelfs zaken waarvan we wel weten dat ze gebeuren, zoals verstedelijking, vergrijzing, massamigratie, toenemend nationalisme, daarvan weten we niet hoe die zich verder gaan ontwikkelen en welke impact ze gaan hebben. Zelfs iets kleins als het feit dat Trump wel of niet wordt herkozen, gaat de toekomst ernstig beïnvloeden. Wanneer je beseft dat je niet weet hoe de wereld er overmorgen uitziet, besef je ook dat de stip aan de horizon die je denkt te zien, je misleidt om een vaste koers uit te stippelen.

Je kunt in dit verband heel goed een parallel trekken met hoe venture capitalists naar de wereld kijken. Wanneer venture capitalists een businessplan onder ogen krijgen van een startup, weten zij dat wat er op papier staat, nooit gaat gebeuren. Zij kiezen dan ook niet voor het plan maar voor het team achter het plan. Het businessplan is een blijk van denkvermogen, niet van voorspellend vermogen. Wanneer uit het businessplan blijkt dat zij een startup in het vizier hebben met slimme mensen die weten wat ze aan het doen zijn, besluiten zij te investeren in de mensen, niet in het plan. Venture capitalists weten dat het team onderweg gaat leren en bijstellen. Waarom zou dit voor een organisatie ineens anders zijn?

Strategieontwikkeling is leren van de toekomst, terwijl die zich aan het ontvouwen is. Dat betekent met 2 handen aan het stuur vol gas blijven rijden in de mist. Ondertussen blijf je door de vooruit turen om zo goed mogelijk in te kunnen schatten wat er opdoemt uit de mist zodat je intelligent kunt bijsturen. De strategie is de route die je rijdt.