Is financieel kapitaal de hefboom voor verduurzaming?
Volgens de Oostenrijkse econoom en politieke wetenschapper Joseph Schumpeter is met innovatie de volgens velen te traag verlopende duurzame transitie vlot te trekken. Kunnen niet-publieke kapitaalverschaffers daarvoor als hefboom fungeren? We kijken naar bankiers, kapitaalmarkten en privaat kapitaal. Wat zijn hun drijfveren voor verduurzaming en aan welke voorwaarden moet worden voldaan om hen tot de juiste investeringen te bewegen?
Banken zijn met ESG- (Environment, Social & Governance) leningen aan een sterke opmars bezig in het verduurzamen van hun financieringen. De redenen? Bij betere ESG-prestaties betaalt de kredietnemer een lagere rente. En, banken willen met ESG-leningen hun imago verbeteren. Op termijn levert dit meer vertrouwen op en biedt het bescherming tegen strengere regelgeving.
De financiële markten met vooral institutionele beleggers zijn ook aan een duurzame opmars bezig. Millennials investeren duurzamer dan hun voorgangers en het toezicht op fondsbeheerders is aangescherpt. Daarnaast blijkt uit initieel onderzoek dat beleggen in ESG-bedrijven tot superieure beursrendementen leidt. Recente wetenschappelijke bevindingen zijn echter eerder kritisch vanwege foutieve ESG-prestatiemeting, greenwashing en ontoereikend toezicht en regelgeving. De energiecrisis die volgende op de COVID crisis heeft dan weer getoond dat steenkool-, olie en gasbedrijven monsterwinsten konden boeken en hun beurswaarde zagen verveelvoudigen. Shell zag zijn beurskoers 2,5 keer toenemen in minder dan 3 jaar tijd en Aramco is met 2200 miljard dollar het derde grootste beursgenoteerde bedrijf in de wereld na Apple en Microsoft.
Over het privaat kapitaal is minder bekend omdat er geen verantwoording is aan een beurswaakhond of andere toezichthouders. De private kapitaalsector is in de afgelopen jaren echter enorm gegroeid en durfkapitaal, groei- en buyout fondsen, en niet-bancaire private schuldfondsen spelen een toenemende rol in de energietransitie. De Europese groene staalproducent H2 Green Steel haalde in september 2023 nog 1,5 miljard durfkapitaal en enkele maanden eerder 3,5 miljard privaat schuldkapitaal op voor de bouw van een megafabriek in Boden, in het noorden van Zweden. De komende jaren zal deze financieringsvorm ongetwijfeld een cruciale rol spelen in de duurzame transitie.
Alhoewel bankiers, private en publieke kapitaalverschaffers dus stappen hebben gezet richting financiering van verduurzaming, is er door hen nog veel vooruitgang te boeken om het verschil te kunnen maken in de duurzame transitie. Daarvoor moet aan drie voorwaarden worden voldaan:
1. Ethiek en goed bestuur
Alhoewel er veelbelovende corporate governance-initiatieven zijn, is er nog een lange weg te gaan om de drijfveren van financiers daadwerkelijk te koppelen aan verifieerbare duurzame bijdragen.
2. Betrouwbare ESG-gegevens en vermijden van greenwashing
Zover is het nog niet. Op het vlak van het meten van milieu- en sociale impact zijn we de afgelopen jaren in de ESG-alphabet soup terechtgekomen.
3. Strengere regelgeving en effectief toezicht
De EU neemt een voortrekkersrol in het transparanter maken van duurzame (ESG-) beleggingen. Maar belangrijk is ook dat er snel een wereldwijd raamwerk komt voor het meten van duurzaamheid. De nieuwe International Sustainability Standards Board (ISSB) heeft in juni 2023 de eerste 2 wereldwijde standaaarden gelanceerd. Nu zijn er nog grote verschillen tussen de toezichthouders, waardoor effectief toezicht de achilleshiel blijft van duurzaamheidstransparantie.
We moeten beseffen dat uitstel het steeds moeilijker maakt om de duurzame transitie en de bijhorende financiering te realiseren. Toch ben ik hoopvol. Het menselijke ras is immers inventief en heeft een ongelooflijke overlevingsdrang. Maar, het vereist veel moed en inzet.
Never stop Asking!
Hoe kun jij binnen jouw organisatie bijdragen aan de versnelling van verduurzaming via innovatie en de financiering daarvan? Denk en vraag door met onderstaande aanzet.
• Welke vormen van (niet-publieke) kapitaalverschaffing spelen een rol bij de verduurzaming
van de economie?
• Welke voorwaarden dienen vervuld te zijn om private kapitaalverschaffing effectief te laten werken als katalysator van een duurzame transitie?
• Welke mogelijkheden zie je in je eigen organisatie om door middel van het verbeteren van jullie scores op ESG-criteria tot aantrekkelijker kapitaalverwervingsvoorwaarden
te komen?
Tijd voor Transitie
Dit is een samenvatting van het hoofdstuk “Is financieel kapitaal de hefboom voor een duurzame verandering van de samenleving?” uit het boek “
Tijd voor Transitie, 25 inzichten voor business & society”. Auteur van het hoofdstuk is
prof. dr. Philip Joos, hoogleraar Accountancy bij TIAS.
Transformatie-mindset
Als School for Business and Society is ons doel ‘to develop leaders to serve society by transforming business’. We zijn ervan overtuigd dat transformatie het enige mogelijke antwoord is op de uitdagingen van onze tijd. Innovaties met hoge scores op ESG-criteria kunnen daar een flinke bijdrage leveren. Daarom is business modelling een van de vier competentiegebieden die je in elk TIAS-programma tegenkomt en waarmee jij een transformatie-mindset ontwikkelt.
Benieuwd naar onze opleidingen?
Bekijk ons portfolio »