Financiële jaarverslagen in coronacrisis: de waarheid?

Welke bedrijven gaan de coronacrisis overleven, welke niet? Een vraag waarop beleggers, ondernemingen, banken en andere partijen die financieel betrokken zijn bij bedrijven, heel graag het antwoord willen weten. De externe financiële verslaglegging van ondernemingen kan daarover inzicht verschaffen. Normaal gesproken worden voor dit doel de cijfers die bedrijven in hun rapportages naar buiten brengen, een-op-een overgenomen. Echter, dat de huidige economische onzekerheid de kwaliteit van die cijfers gaat beïnvloeden, is eerder een weet dan een vraag. Dat maakt een grondigere analyse van externe verslaglegging noodzakelijk.

Snel versus grondig

Veel financials maken gebruik van informatieleveranciers die alle cijfers uit externe rapportages van bedrijven netjes ordenen, in een databank zetten en als feed verkopen. Met behulp van allerlei artificial intelligence en mathematische modellen worden vervolgens de gegevens gegenereerd op basis waarvan de toekomstige prestaties van een onderneming kunnen worden ingeschat. Het voordeel van deze aanpak is dat de snelheid van informatieverwerking vele malen hoger ligt dan het ‘met de hand’ doorspitten van rapportages. Dat er hier en daar een foutje insluipt wordt op de kop toegenomen. Voor veel beslissingen is dat ook prima.

Als een detective aan de slag

Wanneer het om grote sommen geld gaat, loont het de moeite om als detective ‘ouderwets’ op onderzoek uit te gaan. Data uit de feeds geven geen inzicht in de context waarin het bedrijf zich beweegt, en bovendien zijn de modellen die worden gebruikt, nog niet geavanceerd genoeg om subtiele aanwijzingen te detecteren. Dit soort informatie is nog steeds uitsluitend uit een grondige analyse van externe rapportages te halen, terwijl het belangrijk gewicht in de schaal kan leggen voor de juiste beslissing omtrent de verstrekking van een lening, de aankoop van aandelen of het aangaan van een samenwerkingsovereenkomst.

Te rooskleurige presentatie van de cijfers

Het is een gegeven dat in een onzekere economische tijd als de huidige, er veel meer druk op ondernemingen komt te staan om de prestaties rooskleuriger of juist minder rooskleurig voor te stellen dan die is. Bijvoorbeeld wanneer een bedrijf hoopt op overheidssteun, zal het de financiële situatie waarschijnlijk iets anders naar buiten brengen dan wanneer banken de belangrijkste stakeholders zijn. Banken voelen er immers weinig voor om allerlei overbruggingskredieten te verlenen aan bedrijven in zwaar weer. Ze willen zelf ook overleven. Inzicht in de economische context van een bedrijf is dus van belang omdat dit zijn weerslag kan hebben op de cijfers in de externe kwartaal- en jaarverslagen.

Invloed van stakeholders

Naast de economische context zijn er nog andere factoren die het ongeacht de economische conjunctuur de moeite waard maken om zelf de externe rapportages in te duiken in plaats van te vertrouwen op de ‘feeds’ van informatieleveranciers. Zo kan de samenstelling van stakeholders ook een aanwijzing bevatten over de kwaliteit van de externe cijfers. Als beleggers de belangrijkste stakeholder zijn, kan een onderneming immers de neiging hebben om de toekomst net iets rooskleuriger voor te stellen dan volgens reële cijfers verwacht mag worden.

Invloed van boekhoudregels van internationale partners

Een andere belangrijke factor die je niet zo een-twee-drie uit de feeds haalt, is de juridische context van een onderneming. Nederlandse multinationals hebben bijvoorbeeld vaak te maken met alle soorten internationale klanten. Je kan er niet zomaar vanuit gaan dat alle bedrijven rapporteren zoals een Nederlands bedrijf dat volgens de Nederlandse regels hoort te doen. Als je bijvoorbeeld systematisch te maken hebt met kleinere Spaanse bedrijven en dit vormt een belangrijk onderdeel van het handelsverkeer van jouw bedrijf, dan is het slim om na te gaan hoe de Spaanse juridische context eruitziet. Onder welk belastingregiem vallen de Spaanse bedrijven? Aan welke boekhoudregels moeten ze voldoen? In andere landen bestaan soms andere regels waaraan de boekhouding en externe verslaglegging moet voldoen. Zo heeft bij een Chinees bedrijf letterlijk de burgemeester van de gemeente waar het bedrijf gevestigd is, iets in de melk te brokkelen als het om de externe verslaglegging gaat.

Toekomstige prestaties voorspellen in een onvoorspelbare context

Vooralsnog leven we als gevolg van de coronapandemie momenteel in een onvoorspelbare context met grote economische impact op de korte en lange termijn. In de Financial Times van 6 juni 2020 verwoordde James de Uphaugh, Chief Investment Officer of Majedie Asset Management, het zo: ‘What companies are going to find is a dramatically different competitive environment. It is genuinely going to be Darwinism on steroids. The best businesses are really going to be able to crunch the competition coming out of this.’ Kortom, bij bedrijfswaarderingen, faillissementsvoorspellingen, samenwerkingsovereenkomsten met nieuwe klanten en leveranciers, loont het zeker nu de moeite om niet alleen de in de externe verslaglegging gepresenteerde cijfers te analyseren maar ook de kwaliteit van deze cijfers te bepalen.

VERDIEP JE IN FINANCIËLE JAARVERSLAGEN MET HET FINANCE, ACCOUNTING EN CONTROL OPLEIDINGSAANBOD VAN TIAS
Wil je beter in staat zijn om de betrouwbaarheid van financiële jaarverslagen te beoordelen? Het Finance, Accounting en Control opleidingsaanbod van TIAS School for Business and Society biedt je de kennis en vaardigheden om diepgaand inzicht te krijgen in externe verslaglegging.