Coöperatieve banken en de reële economie

In een recente publicatie van de International Cooperative Alliance wordt het groeipotentieel van het coöperatieve business model verkend. De laatste decennia is dit business model redelijk genegeerd. Dat is vooral het gevolg van de dominantie van het shareholder value model en het ontbreken van betrouwbare gegevens over coöperaties.

Beeld: © Nationale Beeldbank

Een hoofdstuk in de publicatie International Cooperative Alliance is gewijd aan Europese coöperatieve bankgroepen (voortaan ECBGs). Het blijkt dat coöperatief bankieren nauw verbonden is met de reële economie. De zakelijke oriëntatie van een coöperatieve bankengroep kan grotendeels worden toegeschreven aan de specifieke governance met invloed en gezag van leden. Onderzoek toont aan dat coöperatieve banken zich in de verschillende stadia van een conjunctuurcyclus anders gedragen dan alle andere banken. Ze zijn robuuste pijlers in het proces van financiële bemiddeling en zorgen voor huishoudens en bedrijven met leningen en kredieten in economisch goede en moeilijke tijden. Ze lijken ook te gedragen op een anticyclische manier en dempen zo economische cycli. Bovendien vertonen ECBGs ook een relatief stabiel groeipatroon het afgelopen decennium. Ze breidden aanzienlijk sneller uit dan andere banken in de banksector en versterkten hun marktpositie. ECBGs trokken de afgelopen jaren meer leden aan en breidden hun aandelen uit in belangrijke markten. Dit kan duiden op een verhoogd enthousiasme voor het coöperatieve model, of een desillusie van andere banken, of beiden.

Tot nu, hebben ECBGs te maken met een verhoogde volatiliteit in de resultaten, een stijgend aantal faillissementen van midden- en kleinbedrijven, een aangetaste reputatie van de gehele bancaire sector en een enorme toename van regelgeving en compliance maatregelen en kosten. In feite hebben ECBG’s door hun nauwe banden met de reële economie meer te lijden van de vertraagde economische groei in de lokale economie en de afnemende industrieën in de regio's waar zij actief zijn. Keer op keer moeten ze nieuwe manieren vinden om hun efficiëntie te verhogen om te zo te overleven in de nieuwe marktomgeving. In het verleden hebben ECBGs aangetoond dat ze zich kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Maar dat is natuurlijk geen garantie voor succes in de toekomst.

Vanuit een politiek oogpunt, benadrukt deze opinie het belang om de relatie tussen de specifieke governance-en de eigendomsstructuur van ECBGs en de stabiliserende rol die ze hebben in de financiële overlegstructuur te erkennen. Deze bevindingen hebben belangrijke gevolgen voor academici en beleidsmakers, omdat de bevindingen aantonen dat het negeren van deze eigendomsstructuur kan leiden tot foutieve bancaire regelgeving. En foutieve regelgeving ondermijnt uiteindelijk de positieve impact van specifieke bestuur van ECBG’s op de economische ontwikkeling in het algemeen. ECBGs moeten niet worden onderworpen aan een speciale behandeling, maar de regelgevers en beleidsmakers moeten zich bewust zijn van hun specifieke kenmerken bij het ontwikkelen en implementeren van nieuw beleid.

Een ander belangrijk punt betreft de financiering van ECBGs om zo de toekomstige vraag naar krediet van leden en klanten tevreden te stellen. Hoewel deze organisaties van oudsher hebben vertrouwd op de ingehouden winst en contributie, zijn ze nu actief zijn in een heel andere omgeving, net als alle andere banken. Als gevolg van lagere winsten is hun reservecapaciteit verslechterd. Daardoor is het noodzaak om nieuwe bronnen van financiering te blijven zoeken om zo de de reële economie in de toekomst te blijven ondersteunen.

Lees meer

Cooperative growth for the 21st century, Bruno Roelants (2014)