:quality(90))
Diepgewortelde dynamieken in organisaties kunnen verstrekkende gevolgen hebben voor teams en prestaties. Hans van Dijk (Associate Professor bij TIAS) en Stefan Cloudt (Tilburg University) onderscheiden 9 destructieve dynamieken: schadelijke gewoontes die vaak onopgemerkt blijven en die voortkomen uit automatisch gedrag en negatieve interactiepatronen, en die een cruciale factor kunnen vormen in het verval van de werksfeer en het belemmeren van productiviteit.
Van Dijk benadrukt dat deze patronen ontstaan uit kleine, alledaagse handelingen die zich kunnen ontwikkelen tot vastgeroeste, disfunctionele dynamieken. "De kern van deze destructieve patronen ligt in het samenspel tussen mensen," legt hij uit. "Het zijn niet alleen individuele acties die de situatie bepalen, maar vooral de interactie tussen meerdere partijen die deze dynamieken in stand houdt."
Bewustwording
Hans en Stefan identificeren negen belangrijke destructieve dynamieken, zoals dominantie, de blame game en ongelijke kansen. Elke dynamiek wordt gekenmerkt door specifieke gedragspatronen en interacties die ze voeden. Hiermee willen ze leiders en managers bewust te maken van hoe alledaagse gedragingen kunnen leiden tot ernstige organisatorische problemen.
1. De Blame Game: Problemen leiden tot verwijten in plaats van oplossingen.
2. De Waan van Wantrouwen: Wantrouwen is de voedingsbodem voor meer wantrouwen.
3. De Impressie van Incompetentie: De indruk dat iemand niet competent is zorgt er juist voor dat iemand niet goed presteert.
4. Domineren moet je afleren: Dominant gedrag duwt anderen in een volgzame rol en creëert afhankelijkheid.
5. Rolbevestigend gedrag: Rolverdelingen zorgen voor eenzijdig gedrag waarbij mensen een karikatuur worden.
6. De mythe van talent: Niet het 'talent', maar de investering leidt tot groei en bloei.
7. Eigen volk eerst: Kiezen voor jezelf schaadt het groepsbelang, en daarmee uiteindelijk het eigen belang.
8. Bias towards action: (Tijds)druk zorgt voor snelle, maar niet effectieve actie, wat de druk alleen maar vergroot.
9. Van kwaad tot erger: De drang naar vergelding zorgt bij conflicten altijd voor een neerwaartse spiraal.
Boek met praktijkgerichte benadering
In 2023 verscheen hun managementboek waarin zij deze negen veelvoorkomende destructieve dynamieken analyseren. "We hebben daarbij bewust gekozen voor een praktijkgerichte benadering," vervolgt Van Dijk. "Ons doel is om een brug te slaan tussen wetenschap en managementpraktijk door direct toepasbare inzichten en reflectievragen aan te bieden." Het boek biedt praktische stappen om destructieve patronen te doorbreken, zoals het bewust worden van eigen gedragsmotivaties en het actief betrekken van alle betrokkenen bij het verbeteren van samenwerking.
Door het herkennen en aanpakken van destructieve dynamieken kunnen organisaties een gezondere werkcultuur bevorderen en de basis leggen voor langdurig succes. "Het is essentieel voor managers om deze dynamieken niet alleen te herkennen, maar ook om proactief stappen te zetten om ze aan te pakken voordat ze dieper geworteld raken," concludeert Van Dijk.
Online scan: ontdek welke dynamieken spelen
Recent hebben Van Dijk en Cloudt ook een online scan ontwikkeld die helpt om snel en doeltreffend inzicht te krijgen in welke destructieve dynamieken mogelijk spelen binnen jouw eigen context. Deze scan biedt je de mogelijkheid om specifieke vragen te beantwoorden en geeft vervolgens een gedetailleerd rapport met scores per dynamiek en praktische aanbevelingen voor verbetering. Een waardevol instrument wanneer je actief wil werken aan een gezondere werkcultuur en effectieve teamdynamiek. Vul vrijblijvend de scan in en help jouw organisatie vooruit!