Op zoek naar de ideale vorm: samenwerken om te innoveren

Innoveren is belangrijk en wordt nog belangrijker. De markten worden groter, de marges worden kleiner dus stilstaan betekent vrijwel zonder uitzondering achteruitgang. Daarom is innoveren, zowel op product- als organisatieniveau, niet langer een luxe maar een vereiste. Een kwestie van overleven. Maar hoe innoveer je als kleine onderneming met weinig middelen tot je beschikking? Of is het voor een kleine partij juist eenvoudiger dan voor een grote onderneming?

Ferry Koster is buitengewoon hoogleraar Innovatieve Samenwerking bij TIAS. Op 15 januari gaf hij zijn oratie waarin hij inging op zijn onderzoek naar samenwerking en innovatie. Hij analyseerde datasets van ondernemingen uit 32 Europese landen.

Twee stromingen

Koster: "Er zijn inderdaad twee stromingen. Eén richting zegt dat grote partijen door hun slagkracht beter in staat zijn te innoveren terwijl de andere stelt dat grote bedrijven minder flexibel en minder toekomstgericht zijn en dat ondernemingen in het mkb het voordeel hebben. Uit de analyse concludeer ik dat het eerder afhangt van het type innovatie waar je naar kijkt. Grote ondernemingen innoveren makkelijker op productniveau en brengen producten sneller naar de markt; kleine partijen maken eenvoudiger aanpassingen aan de organisatiestructuur."

Samenwerking in mkb

Kosters analyse is een aanloop naar uitgebreider onderzoek dat hij binnen het TIAS GovernanceLAB en Kenniscentrum ICOON zal uitvoeren. Dat onderzoek concentreert zich op kleinere partijen, in het bijzonder bedrijven in het mkb. Daarbij nemen samenwerking en (het verkrijgen van) kennis een centrale rol in. Beide zijn in vorm en inhoud aan verandering onderhevig. Ondanks de toegankelijkheid van bronnen op het internet is betrouwbare, specialistische kennis steeds minder voorhanden.

Kennis steeds ongrijpbaarder

Koster: "Kennis wordt in de kenniseconomie steeds crucialer maar tegelijkertijd steeds ongrijpbaarder. Kennis benodigd voor innovatie staat niet in handleidingen of procedures. In plaats daarvan is ze opgeslagen in individuen of in de manier waarop mensen met elkaar werken. Kennis is een vertrouwensgoed geworden. Anderen moeten je vertellen welke informatie betrouwbaar is."

Om toch de benodigde kennis toch in huis te halen, kunnen mkb’ers de markt op gaan en de kennis inkopen. Steeds vaker echter gaan ze een formeel of informeel samenwerkingsverband aan. In het eerste geval wordt de samenwerking formeel vastgelegd; een informeel samenwerkingsverband werkt op het principe dat voor beide partijen een (nog onzeker) voordeel te behalen valt.

Vertrouwen

Het mag bijna voor zich spreken dat in elke vorm van samenwerking vertrouwen, of juist het gebrek daaraan, een rol speelt. Deze, en andere informele aspecten, zien we momenteel nog niet terug in de gangbare samenwerkingsmodellen. Daar brengt Koster verandering in.

"In de klassieke schema’s wordt alleen een keuze gemaakt tussen de markt en samenwerking onder een formele autoriteit. Als het vertrouwen ontbreekt, worden afspraken vastgelegd om het proces aan de gang te krijgen. In het schema dat ik daar tegenover stel, zijn vertrouwen en andere informele aspecten een inherent onderdeel."

Innovatiestrategie voor uw organisatie

Wil je het innovatief vermogen van je organisatie verbeteren en barrières voor succesvolle innovatie doorbreken? De Masterclass Innovatie reikt je daarvoor actuele wetenschappelijke kennis en handige tools aan. In drie dagen verrijkt je  kennis van innovatie snel en intensief.