"Met financiële cijfers kun je gedrag beïnvloeden"

 “Financiële cijfers bevatten veel meer informatie dan je denkt. Aan de hand van cijfers kun je het gedrag van mensen beïnvloeden. En daarmee ook organisaties en onze samenleving.” Aldus prof. dr. Jos Blommaert, verbonden aan de Masterclass Financieel Management van TIAS.

Te vaak ziet Blommaert dat financiële cijfers worden benaderd als technische grootheden. “Vaak wordt gedacht: ik heb iets uitgerekend dus ik weet nu hoe het zit. Zo werkt het niet. Cijfers, rekenmodellen en formules zijn geen TomTom die je maar hoeft te volgen. Ze zijn eerder een kompas die een bepaalde richting uitwijzen.”

Om financiële cijfers goed te kunnen beoordelen, moet je ze in verband brengen met andere zaken, zoals de strategie en het accountingsysteem van de organisatie. Ook de kwaliteit van de cijfers is een belangrijke factor om bij stil te staan. Blommaert: “Waar komen de cijfers vandaag, welke keuzes zijn gemaakt? De manier waarop financiële gegevens worden verwerkt, heeft aanzienlijke invloed op de getoonde solvabiliteit, liquiditeit, winstgevendheid en toekomstige kasposities. Als je dat niet in de gaten hebt, neem je verkeerde beslissingen.”

Kritisch kijken naar cijfers

Blommaert gebruikt een vierstappenmodel als handvat om kritisch te kijken naar financiële cijfers, met in achtneming van strategie, accountingsysteem en kwaliteit.

 

Schema: Vierstappenmodel en gebruik van financiële cijfers (Blommaert).

Stap 1: Strategische analyse

“Het begint met je afvragen: wat wil je eigenlijk? Wat is je strategie? Want dat bepaalt hoe je naar cijfers moet kijken”, aldus Blommaert. “Zo zal winstmarge van een ‘costleader’ lager zijn dan van een ‘differentiator’, zonder dat je hieraan conclusies kunt verbinden. Daartegenover zal de omloopsnelheid hoger zijn.”

Ook de efficiëntie en effectiviteit van fondsenwervende instellingen kun je niet beoordelen zonder daar de strategie en het doel bij te betrekken. “Een fundraising ratio is hoger als de instelling zelf gelden inzamelt. En het program spending ratio is lager als de instelling zelf zorgt voor een adequate aanwending van ingezamelde middelen.”

Stap 2: Accounting analyse

In de accountingsanalyse wordt nagegaan hoe cijfers tot stand zijn gekomen. Een cruciale stap, volgens Blommaert. “Hoe zijn de gegevens verwerkt? Zijn ze gebaseerd op historische prijzen of op actuele waarde? Over welke termijn worden materiële vaste activa afgeschreven? Is betaalde goodwill geactiveerd of in één keer  afgeboekt? Allemaal vragen die antwoord behoeven om goed te kunnen boordelen en beslissen.”

Stap 3: Financiële analyse

In de financiële analyse worden de gegevens uit het verleden geanalyseerd. Ratio’s dienen daarbij om grootteverschillen bij vergelijking in de tijd of onderlinge vergelijking te elimineren. Blommaert: “Een bekend voorbeeld is de current ratio. Hiermee kun je beoordelen of een organisatie voldoende liquiditeiten heeft om schulden op korte termijn te betalen. Dat is van belang om te beslissen of er op rekening kan worden geleverd en of een krediet kan worden verstrekt.”

Stap 4: Prospectieve analyse: beoordelen en beslissen

 De prospectieve analyse leidt uiteindelijk tot een oordeel en een beslissing. Voorbeeld: de beslissing om een bonus toe te kennen (stap 4), is gebaseerd op de jaarlijkse groei van de omzet en moet minimaal 15% zijn (stap 3). Dan is het van belang om na te gaan hoe de omzet tot stand komt (stap 2). Is het bijvoorbeeld eigen omzet of geconsolideerde omzet van overgenomen organisaties? Anders is het relatief gemakkelijk om met een aantal acquisities aan het einde van het jaar de doelstelling te halen.

Gedrag beïnvloeden

Een kritische, holistische benadering van cijfers is dus nodig om te begrijpen wat er op financieel terrein gebeurt en daar een bijdrage aan te kunnen leveren, vindt Blommaert. Durf achter de cijfers te kijken en te twijfelen over de juiste aanpak of oplossing. “Als dat je lukt, kun je aan de hand van die cijfers bepaald bedrag aflezen van mensen. Maar veel sterker nog is: dan kun je gedrag van mensen beïnvloeden, en daarmee van organisaties. En dat is toch dat grotere doel wat je nastreeft. Een klein beetje bijdragen aan een betere wereld.”

Masterclass Financieel Management

Prof. dr. Jos Blommaert is verbonden aan de Masterclass Financieel Management van TIAS. In dit programma leert u de taal en concepten voor scherpe financiële analyses die uw managementbeslissingen beter kunnen onderbouwen.

Lees meer over deze Masterclass