Gouden kans op puur bedrog?

Hoge rendementen en lage risico’s lijken een aantrekkelijke combinatie. Zijn ze een gouden kans op puur bedrog, vraagt Arco van de Ven zich af in deze column.

Beeld: Nationale Beeldbank

Kijkt u ook op zondagochtend wel eens naar Business Class, het programma van Harry Mens? Boeiende televisie. Wat mij opvalt zijn de diverse adviseurs die langs komen en de adviezen die zij met een hoge mate van stelligheid geven. Vaak schetsen zij beleggingsmogelijkheden waarbij hoge rendementen lijken gekoppeld te zijn aan lage risico’s.

Burton Malkiel geeft in zijn boek A random walk down Wallstreet overtuigend aan dat een perfecte strategie, die door de tijd altijd beter scoort dan de markt, een illusie is. Een mooi voorbeeld dat hij aandraagt betreft een experiment met het maken van een grafiek van koersbeweging door middel van het opgooien van een munt. Studenten moesten een munt opgooien en bij kop een half punt omhoog noteren en bij munt een half punt omlaag. Bij het laten zien van deze grafiek aan een technisch analist, gaf deze aan: “What is this company? We’ve got to buy this immediately. This pattern is a classic. There’s no question this stock will be  up 15 points next week.” Een namaakfonds dat zich puur willekeurig beweegt, wordt zo ineens een gouden kans. Hoe gek kan het worden.

Dat is ook het gevoel dat mij bij vele beleggingsadviezen bekruipt.

En hoge rendementen en lage risico’s lijkt een aantrekkelijke combinatie, maar de proposities zijn helaas meestal gebaseerd op een verkeerde inschatting van de rendementen, de risico’s of van zowel risico als rendement.

Laat ik u een voorbeeld geven. Laatst hoorde ik het volgende beleggingsadvies dat ik graag met u wil delen. Als u de laatste weken in de Dow-Jones had belegd dan had u 10% rendement gemaakt. Helaas voor u is de dollar in dezelfde tijd met 10% gedaald, dus per saldo heeft deze belegging u geen resultaat opgeleverd.

Maar… als u het valutarisico met een financieel instrument had afgedekt, dan had u 10% rendement gehaald. Een waarheid waar niets tegen in te brengen is. Behalve natuurlijk dat de kosten van het financieel instrument ook moet worden meegenomen. Maar is het advies: beleg in de Dow-Jones index en dek valutatirsico’s af, nu ook een goed advies?  

Het zwakke punt in het verhaal is natuurlijk dat het bepalen van wat een succesvolle beleggingadvies zou zijn geweest, gegeven de kennis van koersontwikkelingen, achteraf zeer eenvoudig is. Maar het advies had minder goed uitgepakt als de Dow-Jones met 10% was gedaald en de dollar met 10% zou zijn gestegen. En we weten nu na de crisis als nooit tevoren dat het voorspellen van beurs- en valutabewegingen een hoog ‘waarzeggergehalte’ heeft en  er geen rendement bestaat zonder risico.

Daarom voor u het volgende, gratis, advies. If it’s too good to be true, it’s probably not true. Professional sceptisicm, of in gewoon Nederlands: het gebruik van het gezonde verstand is de belangrijkste raadgever om kansen van bedrog te onderscheiden.

Prof. dr. Arco van de Ven RA Hoogleraar Bestuurlijke Informatievoorziening aan de Tias School for Business and Society van de Universiteit Tilburg. Deze column verscheen eerder in het Controllersmagazine.