Gloort beleggen voor de lange termijn aan de horizon?

Sinds de economische en financiële onrust die in 2008 begon, is een veelgehoorde opmerking dat (onder andere) institutionele beleggers weer voor de lange termijn moeten gaan beleggen. Maar doen zij dat niet al?

Een korte tegenover een lange beleggingshorizon is een terugkerend thema in het publieke debat, waarin banken en beleggers doorgaans worden getypeerd als ‘kortetermijngericht’. Zo wordt een daling in de periode van aandelenbezit geassocieerd met een stijgende volatiliteit op de aandelenmarkten en druk op vermogensbeheerders en ondernemingen om op de korte termijn te presteren, waardoor zij worden gedwongen suboptimale keuzes te maken die vervolgens negatief uitpakken voor de economische groei. Moet vanuit dit perspectief de hoge omzet op de aandelenmarkten van het afgelopen decennium worden geïnterpreteerd als kortetermijnhandelen? Niet per se.

In het debat wordt de looptijd van eigendom (termijn van aanhouden) vaak verward met de beleggingshorizon. Als een belegger gedurende een langere periode (van aanhouden) belegt in bijvoorbeeld aandelen, dan wijst dit mogelijk op een langetermijnperspectief van de belegger. Ter illustratie, uit onderzoek voor de Nederlandse organisatie voor corporate governance Eumedion bleek dat de kern van de aandelenportefeuilles van vijf Nederlandse pensioenfondsen en vermogensbeheerders bestond uit aandelen met een termijn van aanhouden van ruim vijf jaar, soms zelfs 10 jaar of meer. Overige beleggingen hebben een gefixeerde beleggingshorizon: beleggingen in vastgoed, infrastructuur of private equity vereisen per definitie een langetermijnhorizon, simpelweg doordat de belegger nadat de activa zijn aangekocht op de korte termijn weinig uitstapmogelijkheden heeft. Het tegenovergestelde gaat echter niet op. Als een belegger aandelen aanhoudt gedurende een korte periode, dan impliceert dit niet per definitie dat er sprake is van een korte beleggingshorizon.

Dezelfde redenering gaat op voor pensioenfondsen. Zij hanteren doorgaans een langetermijnhorizon en verankeren dit in hun besluitvorming met behulp van Asset Liability Management. Dit kan resulteren in een strategische beleggingsmix met aandelen, obligaties en overige activa die op de korte termijn volatiel zijn, maar op de lange termijn bijdragen aan het behalen van de vereiste risicopremies. Anders gezegd, de eerste indruk kan misleidend zijn. Een pensioenfonds met een lagere allocatie van illiquide langetermijnactiva dan andere fondsen kan niet worden aangemerkt als een institutionele belegger met een kortetermijnhorizon.

Bovendien zou het al te simplistisch zijn om financiële organisaties te oormerken als ofwel kortetermijngericht, ofwel langetermijngericht. Pensioenfondsen, verzekeraars en banken ontlenen hun bestaansrecht juist uit hun bemiddelingsrol tussen korte- en langetermijnvisies. Bij afwezigheid van perfecte kapitaalmarkten bemiddelen zij tussen spaarders en investeerders en bundelen en transformeren zij de risico's en looptijden van activa.

Deze academische discussies hebben de belangstelling voor langetermijnbeleggen echter geen halt toegeroepen. Zo wordt in duurzame beleggingsstrategieën bijvoorbeeld gebruikgemaakt van impactbeleggen, waarbij wordt geïnvesteerd in ondernemingen, organisaties en fondsen met als doelstelling om naast een financieel rendement ook een meetbare impact op maatschappij en milieu te realiseren.

Langetermijnbeleggingen worden bovendien gezien als een goed alternatief voor het terugtrekken van de bancaire sector in de Europese Unie als voornaamste financieringsbron. De Europese Unie heeft recentelijk een Groenboek uitgebracht over het financieren van de productiecapaciteit van de economie. Dit omvat bijvoorbeeld energie, transport en communicatie-infrastructuur, industriële en servicefaciliteiten, klimaatverandering en technologische eco-innovatie, alsmede voorlichting en onderzoek en ontwikkeling.

Lees meer

Green paper Financing Long Term Growth, Europese Commissie (2013) 
Project on Long Term Investment and Institutional Investors, OESO (2013)
The Duration of Equity Ownership and Turnover of Dutch Institutional Investors, De Roon, Slager (2012)