Beleggen: doen wat werkt

Beleggers moeten zich baseren op degelijk onderzoek naar wat wel en niet werkt op de aandelenmarkten. Dat stelt prof. dr. Alfred Slager, hoogleraar pensioenfondsmanagement aan TIAS en voorzitter van het bestuur van de VBA, de beroepsvereniging van beleggingsprofessionals.

Slager is een groot voorstander van een evidence based aanpak waar het beleggen betreft. Hij benadrukt dat graag, want sommige beleggers hebben nog altijd het idee dat intuïtie en onderbuikgevoel de beste raadgevers zijn voor het nemen van beslissingen op de aandelenmarkt. Neem actief beleggen, ofwel beleggen met het doel de index te verslaan. Onder zowel particulieren als onder institutionele beleggers usance: velen menen een beter rendement te kunnen behalen dan beleggingsproducten die de indexen volgen. Terwijl onderzoek keer op keer bevestigt dat dit zeer zelden lukt.

Slager: "Velen denken slimmer te zijn dan de markt, maar weinigen zijn het ook." We zijn als mensen nou eenmaal veel gevoeliger voor verlies of angst en pijn dan voor winst, beargumenteert hij het verschijnsel dat nog altijd veel beleggers aandelen verkopen als de koers naar beneden gaat en bijkopen als de koers van het aandeel stijgt. Maar een omgekeerde beweging is meestal lucratiever: aandelen bijkopen als de koers daalt en verkopen als de koers stijgt. Maar dat gaat in tegen intuïtie en buikgevoel, die in dit geval haaks staan op wat zich evidence based heeft bewezen.

Meer rendement

Hans Janssen Daalen is van mening dat actief beleggen nodig is om ook in deze markt van gematigde economische groei rendement te behalen, maar wel in combinatie met passief beleggen. Janssen Daalen is algemeen directeur van Dufas, de belangenbehartiger van Vermogensbeheerders die in en vanuit Nederland opereren. Het creëren van een gelijk speelveld voor alle betrokkenen is een van hun doelen.

Een breed samengestelde beleggingsportefeuille is in zijn ogen noodzakelijk, bestaande uit verschillende categorieën: aandelen, obligaties, vastgoed en indextrackers. Een professionele vermogensbeheerder schuift tussen de verschillende categorieën al naar gelang het goed of minder goed gaat in een bepaalde markt. Juist in een tijd als deze, waarin de economie slechts gematigd groeit, is actief beleggen nodig om de index te kunnen verslaan en dus meer rendement te behalen dan wanneer passief de index gevolgd zou worden. Janssen Daalen: "In sectoren waar je positieve groei verwacht, loont het wel degelijk om actief te beleggen."

Wie begint met beleggen

Wie begint met beleggen of dat door een vermogensbeheerder laat doen, zou enkele vragen gesteld moeten worden, vindt Slager. Bijvoorbeeld de vraag of de belegger in spe denkt dat met beleggen per definitie hogere rendementen worden behaald. Dat is met de huidige volatiele marktbewegingen nou eenmaal niet vanzelfsprekend. Wie actief zelf gaat beleggen omdat hij of zij dat leuk vindt, heeft daarmee een legitiem argument te pakken. Maar wie dat gaat doen omdat daarmee per definitie een hoger rendement wordt behaald, moet zich twee keer achter de oren krabben, vindt hij. "Dan leg je de lat wel erg hoog."

Tenslotte hangt het af van het risicomanagementperspectief. Wie bereid is zijn verlies te nemen, als het onverhoopt anders uitpakt dan verwacht, is verstandig bezig. Slager: "Het is belangrijk in alle gevallen de risico’s te kennen. Maar het begint allemaal met het doel dat je beoogt en die vraag wordt niet altijd goed doorleefd."

Niet gokken met pensioen

Janssen Daalen benadrukt het belang van de professionele vermogensbeheerder, want met vermogensopbouw voor je pensioen moet je niet gokken. Een professional kent de risico's zegt hij. En kan die beter beheersbaar maken door een verantwoorde beleggingsmix te realiseren, uitgaande van een optimale spreiding. Maar ook uitgaande van het individuele beleggingsprofiel, gebaseerd op de beleggingshorizon, leeftijd en beleggingsdoelstellingen van de individuele klant. Denkt Janssen Daalen dat 'robo-advies' daar geen goede rol in kan spelen?

Robo-advies is geautomatiseerd beleggingsadvies, gebaseerd op slimme algoritmes, aangepast aan de wensen van de klant. Robo-advies past natuurlijk in de digitaliseringstrend, zegt Janssen Daalen. Nu er een provisieverbod geldt en dus voor advies betaald moet worden, lijkt het een ideale vervanging van advies door een mens van vlees en bloed. "Mensen hebben behoefte aan een gids. Robo-advies kan een oplossing zijn voor het ondersteunen bij het maken van verantwoorde keuzes. Maar het is geen maatwerk. Ik vind het een onverstandige keuze als het de vermogensadviseur geheel zou vervangen."

Algoritmes

Slager is zoals verwacht op basis van zijn oproep evidence based te handelen, een groot voorstander van het inzetten van op duidelijke regels gebaseerde beleggingsstrategieën. De eerder benoemde impuls om te verkopen bij het dalen van de koers en het kopen als de koersen stijgen, kan er bijvoorbeeld mee onderdrukt worden, zegt hij. "De robot kan menselijke fouten compenseren." Toch is ook hij voorzichtig. Markten kunnen immers structureel veranderen, daarom blijft het menselijke oordeel noodzakelijk.

Ook is het geen opmaat naar een einde van professionele beleggers en vermogensbeheerders, waarschuwt hij. Zij blijven van meerwaarde om nieuwe manieren van beleggen te ontwikkelen. En, vervolgt hij, de aandelenbeurs bestaat bij de gratie van verschillende meningen en inzichten hoe financiële markten zich zullen ontwikkelen en de consequenties daarvan voor de aandelenkoersen. De menselijke factor dus.

Maar voor wie een professional inschakelt om zijn vermogen te beheren en te doen groeien, heeft Slager een waarschuwing. Denk niet dat een dure vermogensbeheerder of een die hogere kosten berekent het beter zal doen, zegt hij. "Hoge kosten drukken het rendement en ook op dit vlak weten we uit onderzoek dat duurdere vermogensbeheerders het niet significant beter doen dan zij die een bescheidener fee vragen." Een ontnuchterende constatering.

Ruimte voor wetenschap

Uiteindelijk blijken beide mannen zich goed te kunnen vinden in een gemeenschappelijke basis. Omdat verschillende marktpartijen die zich met het beleggingsbeleid voor particuliere klanten bezig houden, van mening zijn dat het beter kan met de transparantie van dat beleid, hebben zij een gemeenschappelijke handreiking opgesteld. Zowel de VBA van Slager als Dufas van Janssen Daalen bevinden zich onder die marktpartijen.

Janssen Daalen geeft aan: "Het helpt om beslissingen te onderbouwen." Voor Slager is het een duidelijke aanwijzing dat de factor mens overeind blijft bij het nemen van beleggingsbeslissingen, maar er steeds meer ruimte komt voor een wetenschappelijke benadering en dus doen wat werkt. We weten het al langer: beleggen vraagt om verstandig handelen. 

Dit interview is eerder gepubliceerd op Mijn Zakengids, kennisplatform voor de zakelijke markt.