Toezicht op zorg of toezicht op geld?

Natuurlijk wordt in de meeste raden van toezicht naar de kwaliteit van zorg gekeken, maar er bestaat een schrille tegenstelling in procedurele stiptheid waarmee de financiële situatie aandacht krijgt, zegt hoogleraar Jo Caris in deze column.

“Het draait uiteindelijk allemaal om geld”, zei onlangs een sollicitant voor de raad van toezicht van een zorginstelling. Het verzet tegen deze uitspraak bij de andere aanwezigen was bovengemiddeld verontwaardigd.

Maar deze opmerking zette me wel aan het denken. Dat het gaat om de kwaliteit van zorg in dienst van de kwaliteit van leven van cliënten, is inmiddels uitgebeiteld in onze sociaal wenselijke reflexen.

Maar hoe anders is de praktijk. Natuurlijk wordt in de meeste raden van toezicht naar de zorg gekeken, zowel voor cliënten als voor medewerkers. Maar er bestaat een schrille tegenstelling in procedurele stiptheid waarmee de financiële situatie wordt bekeken versus de manier waarop kwaliteit de aandacht krijgt. En dat geldt, vrees ik, niet alleen voor het toezicht maar evenzeer voor bestuur en management.

Uitgewerkte begroting

De raad van toezicht benoemt een accountant, spreekt periodiek met de intern financieel verantwoordelijke. Er is jaarlijks een uitgewerkte begroting en een jaarrekening met vergelijkende cijfers over de afgelopen jaren. Er is een periodiek financieel overzicht. Er is een risicoanalyse, een onderhoudsplan, liquiditeit- en solvabiliteitsoverzicht. Er is opluchting bij zwarte cijfers en een groeiend banksaldo. Maar wat betekent geld en wat is de betekenis van kosten als daar geen productie en kwaliteiten bij staan?

Striktere procedure

Kwaliteitsgegevens zijn er natuurlijk ook. Er staan wel tevredenheidscijfers op de agenda, incidenten- en klachtenmeldingen, ziekteverzuim- en verloopcijfers. Maar als we de discipline van het geld nu eens naar kwaliteit zouden vertalen?  Dan zou de raad van toezicht een externe kwaliteitscontroleur benoemen, vergelijkbaar met de accountant, en periodiek de interne kwaliteitsfunctionaris spreken. Er zou een uitgewerkt jaarplan zijn en een uitgewerkt jaarverslag met vergelijkende cijfers over de afgelopen jaren.

Voor medewerkers geldt iets vergelijkbaars. Hoe is hun werksituatie? Hoe is het verloop? Hoe is hun productiviteit? Hoezeer herkennen zij de speerpunten en de kernwaarden in hun werk? Hoe goed zijn zij opgeleid? Hoe is de arbeidsmarktverhouding/-imago? Welke risico’s lopen zij en welke de organisatie?

Graag zie ik deze gegevens periodiek terug in vergelijking met het plan en met de voorgaande jaren en vorige periodes. Natuurlijk gaat het niet om procedures, maar om zorgvuldig en voortvarend bestuur en toezicht. Maar wellicht houden we met een striktere procedure toch scherper en bewuster toezicht op kwaliteiten. 

Deze column werd eerder gepubliceerde in de HR-special van vakblad Skipr.