Prettig weekend ... maar niet voor de patiënt!
Er is een negatief effect op de overleving bij opname in het weekend bij met name ernstig zieke patiënten, las hoogleraar healtcare management Nardo van der Meer in de krant. Niet meer van deze tijd, vindt hij.
Beeld: © Nationale Beeldbank
Recent kwam het Nederlands Kanker Instituut (NKI) met opmerkelijke onderzoeksresultaten: De kans dat patiënten na een longoperatie complicaties krijgen is groter als ze op vrijdag zijn geopereerd. In het weekend wordt waarschijnlijk slechter aan nazorg gedaan, waardoor complicaties minder goed worden opgemerkt.
Hoe opmerkelijk dit ook mag klinken, nieuw is het zeker niet. In de internationale medische literatuur kennen we dit fenomeen als het ‘weekend effect’.
Er is redelijk veel onderzoek gedaan en meerdere onderzoeken tonen dit weekend effect aan. Met name in de categorie ‘ernstig zieke patiënten’ zoals patiënten met een levensbedreigende aandoening zoals een hartinfarct is er een negatief effect op de overleving bij opname in het weekend. De reden? Het blijkt dat de tijd tussen opname, diagnose en de juiste therapie beduidend langer is in het weekend dan gedurende normale weekdagen.
Kwestie van ervaring en risicoinschatting
Dit wetende worden mijn beslissingen als intensivist ook beïnvloed door het weekend effect. Op de intensive care liggen kwetsbare patiënten. Zelfs als ze voldoende hersteld zijn voor een overplaatsing naar de gewone verpleegafdeling, houd ik rekening met de dag van de week. Gewoon een kwestie van ervaring en risicoinschatting. Traditioneel zijn er In het weekend minder verpleegkundigen en minder artsen. Mogelijk is het totaal aantal patiënten lager in het weekend maar individueel zijn ze gemiddeld zieker (anders blijven ze niet liggen in het weekend). De kwetsbare patiënt hou ik op vrijdag, zaterdag en zondag (ook traditioneel) liever op de intensive care, want Nederland is hierin niet beter of slechter dan andere landen. Dus is er hier ook een weekend effect.
Als intensivist ervaar ik het als een stuk veiliger om een bepaalde categorie kwetsbare patiënten gedurende het weekend op de intensive care te houden terwijl ik ze op maandag of dinsdag wel durf over te plaatsen. Ik ben hierin niet uniek; ik hoor het van veel andere collega’s ook. Eigenlijk niet te geloven dat we in 2014 niet in staat zijn om de veiligheid van onze patiënten gedurende de gehele week op een gelijk niveau te houden? En dat op basis van een traditie! Niet meer van deze tijd toch?
Herkennen en erkennen is helft van de oplossing
Maar wat gaan we er aan doen? Het herkennen en erkennen van het probleem is de helft van de oplossing! Ik daag ziekenhuizen uit om op zoek te gaan naar hun ‘weekend effect’ en dit aan te pakken! Soms ligt de oplossing in meer scholing, soms in meer personeel of in een andere planning en logistiek. Maak het transparant voor de hele staf en discussieer over een oplossing. Pas dan kunnen we de patiënt met een gerust hart een ‘prettig weekend’ toewensen.