Duurzaam organiseren en risicomanagement
Hoe organisaties duurzaam waarde kunnen creëren, daarover is inmiddels veel bekend. Welke rol risicomanagement daarbij kan spelen is echter nog onderbelicht, terwijl traditioneel risicomanagement meestal tekortschiet bij duurzaam organiseren. Welke risicobenadering vraagt een strategie gericht op duurzame waardecreatie dan wel?
De standaardaanpak van risicomanagement, zoals het COSO interne beheersing raamwerk, is gebaseerd op een lage mate van onzekerheid. De nadruk in de organisatiecultuur ligt op beheersing en controle op de naleving van de getroffen risicobeperkende maatregelen. Een transformatie naar een strategie gericht op het creëren van een samenhangend geheel van maatschappelijke doelen, betekent dat ongebaande paden worden betreden. Standaard risicomanagement houdt geen rekening met de hogere mate van complexiteit en onzekerheid die daarbij om de hoek komt kijken.
Duurzaam organiseren leidt tot strategische, externe en nieuwe risico’s die respectievelijk binnen en buiten de invloedsfeer van de organisatie vallen. Strategische risico’s zijn onder meer het lastiger bepalen welke doelstellingen daadwerkelijk gehaald kunnen worden, het onvoorspelbaar reageren van stakeholders en de lagere zekerheid over welke risicomaatregelen echt effect zullen hebben. Adequate risicobeheersing is in dit geval te organiseren door op kleinere schaal te starten met de implementatie en daarvan te leren en onderweg de strategie en te nemen maatregelen bij te stellen.
Bij externe en nieuwe risico’s is het van belang dat de nadruk komt te liggen op het omgaan en beperken van eventuele schades. Dit betekent dat er binnen de organisatie, en nadrukkelijk in het primaire proces waar risicomanagement daadwerkelijk vorm wordt gegeven, goed zicht is op de risicobereidheid en de ondergrenzen. Deze ondergrenzen betreffen óók de maatschappelijke waarde die de organisatie wil creëren. De urgentie om waardevernietiging te voorkomen bij een externe risicovolle gebeurtenis, houdt in dat snelheid van reageren moet worden afgewogen tegen het grondig doordenken, afstemmen, coördineren en standaardiseren van acties en dat in de operatie risicoleiderschap meer bepalend is dan het volgen van vastgelegde maatregelen.
Juist duurzaam organiseren houdt in dat er lastige en subjectieve afwegingen, trade-offs, tussen de verschillende doelen moeten worden gemaakt, waarbij risicotoleranties en ondergrenzen een belangrijke rol spelen. De ondergrenzen bepalen immers het speelveld waarbinnen de doelstellingen kunnen worden gesteld. Duurzaam organiseren betekent daarom dat risicomanagement niet het eenvoudig toepassen van een risicoraamwerk is. Het vergt leiderschap om richting te geven aan welke waarden belangrijk zijn en beschermd moeten worden tegen vernietiging. Maar ook leiderschap om de praktijk de aandacht te geven die zij verdient. Leiderschap om risicomanagement niet alleen te gebruiken om aan de formele regels te voldoen, maar om duurzaam te organiseren. Dat is risicoleiderschap.
Wil jij in je organisatie vormgeven aan risicoleiderschap?
Denk en vraag door met onderstaande aanzet. Je antwoorden op de volgende vragen kunnen je helpen om risicoleiderschap in de praktijk te brengen. Never stop asking!
• Welke ondergrenzen zijn cruciaal zodat in je organisatie geen waarde wordt vernietigd?
• In hoeverre zijn deze ondergrenzen bekend en sluiten zij aan bij de beleving (teleo-affectieve
• structuur) in het primaire proces?
• In hoeverre sluiten maatregelen met betrekking tot risicomanagement aan op de praktijken
in je organisatie?
• In hoeverre is naleving van maatregelen belangrijker dan het signaleren
van zorgen en het daadwerkelijk bereiken van maatschappelijke waarde?
Tijd voor transitie
Dit is een samenvatting van het hoofdstuk “Risicoleiderschap en duurzaam organiseren” uit het boek “Tijd voor Transitie, 25 inzichten voor business & society”.
Auteur van het hoofdstuk is prof. dr. Arco van de Ven, hoogleraar Bestuurlijke Informatievoorziening bij TIAS.
Transformatie-mindset
Als School for Business and Society is ons doel ‘to develop leaders to serve society by transforming business’. We zijn ervan overtuigd dat transformatie het enige mogelijke antwoord is op de uitdagingen van onze tijd. Risicoleiderschap hoort bij verantwoordelijk leiderschap, een van de vier competentiegebieden die je in elk TIAS-programma tegenkomt en waarmee jij een transformatie-mindset ontwikkelt.
Benieuwd naar onze opleidingen?
Bekijk ons portfolio »