Bestuur gevraagd!

Het Nederlandse socialezekerheidsstelsel behoort tot een van de beste in de wereld, maar het stelsel staat onder druk als gevolg van de economische crisis en de tekorten op de overheidsbegroting. Het Rijk hecht aan de handhaving van wet- en regelgeving in het sociale domein vanuit de zorg voor een doel- en rechtmatige besteding van overheidsmiddelen. Om gemeenten hierin te ondersteunen heeft het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) negen regionale kenniscentra handhaving (RCF’s) opgericht die tezamen een landelijk dekkend netwerk vormen. Het ministerie van SZW heeft de bestuurlijke regie over de RCF’s overgedragen aan de Regionale Platforms Fraudebestrijding (RPF’s) samengesteld uit vertegenwoordigers van de regiogemeenten en hun handhavingspartners zoals de Belastingdienst, de politie, het UWV, de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en de Inspectie SZW.

Beeld: © Nationale Beeldbank

Ad van Mierlo is manager van een van de negen regionale kenniscentra in Nederland. Hij vermoedde een relatief beperkte betrokkenheid van gemeentelijke bestuurders bij de handhaving binnen het domein van de sociale zekerheid en vreesde voor een tekort aan bestuurskracht van de RPF’s. Reden om de bestuurskracht van de RPF’s aan een nader onderzoek te onderwerpen.

De literatuur bood geen modellen voor bestuurskracht van horizontale samenwerkingsverbanden als de RPF's/RCF'S. Vanuit verschillende invalshoeken in de literatuur stelde Van Mierlo zelf een model samen dat hij als instrument gebruikte voor het meten van de bestuurskracht van de RPF's. Zijn vrees dat de bestuurskracht van de RPF's ontoereikend was bleek gegrond. De geringe betrokkenheid van gemeentelijke bestuurders was één van meerdere oorzaken hiervan. De onderzoeksresultaten waren niet positief maar boden Van Mierlo aanknopingspunten voor de versterking van de bestuurskracht van de RPF's; de noodzakelijke versterking, aldus Van Mierlo. Immers de complexiteit van de huidige samenleving vraagt professioneel opererende en soepel samenwerkende organisaties en bovenal krachtig bestuur!

In de eerste twee delen van deze reeks over vraagstukken van managers in de publieke sector legde Van Mierlo en Marjolein De Leeuw-Reulen het belang bloot van betrokkenheid en gedeeld eigenaarschap als voorwaarde voor gedeelde verantwoordelijkheid voor het bestuur van samenwerkingsverbanden. In deel 3 'Zonder vertrouwen geen meerwaarde' gaat Radenka Vukovic in op de betekenis van vertrouwen voor een effectieve samenwerking van organisaties.