Soms lijkt een probleem in je organisatie onoplosbaar. De interventies die je bedacht maken het alleen maar erger of creëren zelfs nieuwe problemen. De oplossing? Gebruik systeemdenken. Daarmee maak je de samenhang tussen gebeurtenissen in het grote geheel van de organisatie zichtbaar. Zo kun je effecten van interventies beter begrijpen en voorspellen.

Visualiseren geeft inzicht

Het idee van systeemdenken is dat je complexe en dynamische relaties tussen fenomenen inzichtelijk maakt door ze visueel weer te geven. Dat doe je met zogeheten systeemdiagrammen. Deze diagrammen kun je inzetten bij veranderprocessen in je organisatie of sector. Het (te) eenvoudige voorbeeld hieronder laat zien hoe zo’n diagram helpt om de gewenste én ongewenste effecten van mogelijke interventies te begrijpen.

Eenvoudig voorbeeld systeemdenken: manager doet moeilijke klussen zelf

Stel je een manager voor die de competenties van zijn team wil ontwikkelen door te delegeren. Maar elke keer als het team tegen een moeilijke situatie aanloopt en daarmee worstelt, grijpt de manager zelf in. Met de beste bedoelingen. Hij neemt de leiding en loodst het team door de moeilijke situatie.

Symptoombestrijding met ongewenst neveneffect

Deze manager doet aan symptoombestrijding. Het onderliggende probleem van het team – het ontbreken van competenties om met moeilijke situaties om te gaan – lost hij er niet mee op. Daardoor blijft het team worstelen. Op den duur vermindert hun vermogen om met dit soort situaties om te gaan zelfs. Daarnaast gaat iedereen er meteen van uit dat de manager de lastige situatie wel aanpakt. Daarmee komt de verantwoordelijkheid bij de manager te liggen. Een ongewenst neveneffect van de interventies. Zo komt het team in een negatieve spiraal terecht.

Dit systeemdiagram illustreert de kern van het probleem: de korte- en langetermijnacties van de manager zijn niet op elkaar afgestemd. Aan de ene kant wil hij zijn team meer ‘empoweren’ door te delegeren (lange termijn). Aan de andere kant ondergraaft hij dit plan juist door zelf in te springen als hij het team ziet worstelen (korte termijn).

Wil je meer weten over hoe systeemdenken je kan helpen bij het vinden van structurele oplossingen voor complexe problemen?Download dan ons gratis whitepaper 'Complexe problemen structureel oplossen' en ontdek hoe je systeemdenken kunt toepassen in jouw organisatie.

Gedrag aanpassen

Het in beeld brengen van het systeem – de interventies van de manager en de invloed daarvan op de competenties van het team – laat het tegenstrijdige gedrag van de manager zien. Op basis van de inzichten uit het systeemdiagram kan de manager zijn gedrag aanpassen. Zo helpt systeemdynamica je bij het vinden van oplossingen in complexe situaties.

Download whitepaper systeemdenken

Zo eenvoudig als in dit voorbeeld is de werkelijkheid meestal niet. Ben je klaar om dieper in deze materie te duiken en wil je leren om interventies met blijvende impact te vinden voor serieuze problemen? Download het whitepaper‘Complexe problemen structureel oplossen’vanRoger Bougie, Associate Professor en Academic Director van de TIASExecutive Master of Management & Organization.