Een werknemer in flow moet koesteren
Flow is de overtreffende trap van tevredenheid, betrokkenheid en bevlogenheid. Jaap Paauwe over het belang van flow voor een werknemer.
Op een stille zondagmorgen
luister ik
naar de hoogtepunten
uit de Matthäuspassion,
schitterende muzikale lijnen
die het oor strelen. Tegelijkertijd
kijk ik uit het raam, waar zich – te
midden van het groen – de prachtige
vloeiende lijnen van mijn zilvergrijze
Alpine A310 manifesteren.
Een auto die qua aërodynamica zijn
tijd ver vooruit was. De combinatie
van muziek en beeld brengen me
bijna in een soort extase.
Extase op
het werk kan ook voorkomen, maar
dan hebben we het over flow. Eerder al schreef ik over het verschil tussen
tevredenheid, betrokkenheid en
bevlogenheid. Er is nog een overtreffende
trap, namelijk flow. Een
begrip dat vooral bekendheid kreeg
dankzij de psycholoog met de onuitspreekbare
naam Csikszentmihalyi1.
Het staat voor een welhaast spirituele
ervaring, waarbij iemand volledig
opgaat in zijn bezigheden.
Groot gevoel van voldoening
Mijn
eigen zoon is daar een goed voorbeeld
van. Hij is architect en sommige
projecten zijn zo uitdagend en
intrinsiek motiverend dat hij er helemaal
in opgaat. Er bestaat in die
periode niets anders. Telefoontjes en
e-mails van naaste familieleden en
vrienden worden compleet genegeerd.
Er bestaat voor hem dan
alleen het project dat zijn uiterste
concentratie vergt, het doet een
maximaal beroep op zijn kunnen en
dat gaat gepaard met een groot
gevoel van voldoening.
Zo’n flow kan een puur uur duren, maar ook
wel een paar weken. Het komt veel
voor bij kunstenaars, musici et
cetera, maar ook in het werk. Het is
in feite te beschouwen als een overtreffende trap van bevlogenheid.
Collega’s en leidinggevenden van
iemand die in een flow verkeert,
moeten dat vooral koesteren en faciliteren.
En begrip hebben voor de
soms eenzijdige gerichtheid en het
weinige openstaan voor andere
zaken. De opbrengst kan groot zijn,
namelijk een schitterend project, een
geweldig uitgewerkt idee, of een
prachtig kunstwerk in de vorm van
muziek, een schilderij, beeld of wat
dan ook.
Risico's van een flow
Kent een flow ook risico’s? Die zijn
er met name als de periode van flow te lang aanhoudt, of wanneer er
geen goede match is tussen de uitdaging
van de taak of het project en de
eigen capaciteiten. Kenmerkend
voor flow is dat het
gepaard gaat met een
maximaal beroep op
iemands capaciteiten.
Als die eisen te hoog
zijn, ligt het gevaar van
stress en uitputting om
de hoek.
Gun mensen
die in een fase van flow hebben verkeerd, dan
ook achteraf een periode van rust
voor het noodzakelijke herstel. Let
er als leidinggevende of als HR-manager
op dat zo’n periode van
flow niet te lang duurt en dat er voldoende
hulp en begeleiding beschikbaar
is als het project boven iemands
hoofd dreigt uit te groeien.
1. Csikszentmihalyi, M. (1975)
Beyond Boredom and Anxiety.
San Francisco: Jossy-Bass.
Professor Jaap Paauwe is als academic director verbonden aan de Masterclass Strategisch HRM & Talentmanagement
Dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit P&Oactueel.