Pensioen inleveren voor verantwoorde investeringen

Bijna de helft van de pensioenfondsdeelnemers zou genoegen nemen met een iets lager rendement zolang de investeringen in hun ogen maatschappelijk verantwoord zijn. Dit geldt met name voor vrouwen. Dit blijkt uit onderzoek van TIAS/Tilburg University.

Beeld: © Nationale Beeldbank

Pensioenfondsen spenderen miljarden euro’s voor hun cliënten, zonder de sociale waarden en voorkeuren van deze mensen goed te kennen. Onderzoekers Rachel Pownall en Arian Borgers vroegen meer dan 1000 Nederlandse huishoudens naar hun voorkeuren qua investeringen door hun pensioenfonds. Daaruit blijkt dat bijna de helft van de ondervraagden de voorkeur geeft aan maatschappelijk verantwoorde investeringen, zelfs als dat - in theorie - betekent dat ze een (klein) deel van hun pensioen moeten inleveren.

Wat is maatschappelijk verantwoord?

Het onderzoek toont aan dat Nederlanders vooral niet willen investeren in bedrijven in de wapenindustrie en bedrijven die structureel mensenrechten schenden. Bedrijven in de alcohol-, tabaks- en gokindustrie worden minder kwalijk beoordeeld, terwijl ook deze door investeerders als even schadelijk worden gezien. Bedrijven die hun medewerkers en andere mensen correct behandelen, en het welzijn van mensen als belangrijk uitgangspunt hanteren, worden als beste gewaardeerd. Of deze bedrijven doneren aan goede doelen is minder van belang.

Verschil man en vrouw

Uit het onderzoek blijkt dat de voorkeuren wel uiteenlopen tussen mannen en vrouwen. Voornamelijk vrouwen geven de voorkeur aan maatschappelijk verantwoorde investeringen. Een ander verschil is te zien in educatie en inkomen. Hoger geschoolde respondenten en huishoudens met een hoger inkomen zijn eerder geneigd akkoord te gaan met een lager rendement, zolang de investeringen duurzaam en verantwoord zijn.

Verder toont het onderzoek aan dat mensen die roken en/of drinken minder problemen met investeringen in de tabaks- en alcoholindustrie hebben. Daartegenover staat dat Europeanen in het algemeen minder bezwaar hebben met deze industrie dan Amerikanen en zich voornamelijk richten op sociaal ondernemerschap.

Pownall: “Door pensioenfondsen wordt nauwelijks rekening gehouden met persoonlijke waarden en wensen bij het samenstellen van investeringsfondsen, terwijl de resultaten uit het onderzoek aantonen dat klanten van investeringsmaatschappijen sterk uiteenlopende ideeën hebben over het soort investeringen dat het bedrijf voor hen moet doen. Deze resultaten zijn dan ook zeker een oproep daar verder onderzoek naar te doen.”

Maatschappelijke betrokkenheid raakt ook investeringen

De algemene aanname is dat het maximale rendement het grootste belang is. Maar eigenlijk zou de soort investering bovengesteld moeten aan het rendement. Aanleiding voor het onderzoek was dan ook de groeiende interesse in maatschappelijke betrokkenheid, en de groeiende aanschaf van maatschappelijk verantwoorde producten.

Pownall: “We zien dat mensen steeds vaker maatschappelijke verantwoorde producten verkiezen boven alternatieven, ook al zijn die geregeld duurder. Hierbij geldt waarschijnlijk het uitgangspunt dat je meer betaalt voor een beter product. Maar in geval van investeringen gaan we er vaak vanuit dat die vooral maximaal moeten renderen. We vroegen ons af of dat uitgangspunt nog steeds standhoudt bij de groeiende maatschappelijke betrokkenheid, en blijkbaar vindt er dus een kentering plaats.”

Het onderzoek is gepubliceerd in de Journal of Behavioral and Experimental Finance. De volledige paper met de titel ‘Attitudes towards socially and environmentally responsible investment’ vindt u hier.