Van promotie naar almotie
Het woord demotie heeft een negatieve bijklank gekregen, maar door het ouder worden van de werknemer moeten we toch nadenken deze vorm van beweeglijkheid, zegt hoogleraar Jaap Paauwe. "Werken en leren in organisaties kan allerlei vormen van mobiliteit met zich meebrengen. Daar waar het werk je te gemakkelijk afgaat of langzamerhand te zwaar of te moeilijk wordt, is beweeglijkheid gewenst."
Beeld: © Nationale Beeldbank
Dankzij de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd en afbouw van VUTregelingen hebben we er allemaal in ons werkende leven een aantal jaren bijgekregen. Het perspectief is voor vele werkenden in de afgelopen periode drastisch veranderd. Nog geen tien jaar geleden bestond er voor velen uitzicht op een VUT-regeling dan wel een cao-pensioengerechtigde leeftijd van rond de 61 à 62 jaar. Nu ligt voor nagenoeg een ieder deze leeftijd op 67 jaar. Organisaties mogen zich nu dus langer verheugen in de aanwezigheid en inbreng van oudere werknemers. Als gevolg van de crisis van de afgelopen jaren was het verloop toch al laag en daar komt nu ook nog eens het later met pensioen gaan bij. Verloop, doorstroom en interne mobiliteit zijn daarmee drastisch afgenomen.
Bovendien betekent het ook hogere loonkosten. Veel oudere werknemers zitten immers in de hogere schalen. Tegelijkertijd betekent het voor jongere werknemers minder kans op doorstroom, minder kans op promotie. Immers, boven hen zitten hun oudere collega’s, die er zomaar vijf, zes of zeven jaar hebben bijgekregen. Is daar wat aan te doen?
Het woord demotie heeft een te negatieve klank gekregen om nog tot succes te kunnen leiden, ook al noemen ze dat in België verrijkt doorwerken. In feite eeneufemisme, want bij demotie werk je veelal door tegen een lager salaris, dus ben je er juist armer op geworden in geld uitgedrukt. Toch is het denk ik verstandig om even stil te blijven staan bij dat begrip ‘verrijkt doorwerken’. Er is dan bijvoorbeeld ruimte voor andere opleidingen dan die gerelateerd aan het werk; er liggen kansen voor het op je nemen van zorgtaken (mantelzorg), dan wel het fungeren als parttime oppas voor de kleinkinderen.
Misschien moeten we wel af van het begrip promotie. Het gaat vooral om motie/motion, oftewel beweging, dynamiek. En dat hoeft niet alleen maar hogerop te zijn. Waarom niet almotie. AL als voorvoegsel kennen we van de fi lmkeuring: geschikt voor alle leeftijden. Zo ook met almotie: beweging, mobiliteit voor alle leeftijden en in alle richtingen. Dan zijn we af van de negatieve bijklank van demotie en de blijde weerklank van promotie.
Werken en leren in organisaties kan allerlei vormen van mobiliteit met zich meebrengen. Daar waar het werk je te gemakkelijk afgaat of langzamerhand te zwaar of te moeilijk wordt, is beweeglijkheid gewenst. Dat geldt voor alle leeftijdscategorieën. Jongeren die op een bepaalde afdeling of business-unit zijn uitgeleerd, gaan naar een volgende plek of unit, zonder dat dat nu meteen een hogere functie impliceert. Maar wel een toename aan leerervaringen. Idem voor ouderen: een zijwaartse of neerwaartse beweging in het bedrijf, die beter past bij de competenties die in die levensfase.
Professor Jaap Paauwe is als academic director verbonden aan het TIAS Advanced Human Resources Program.
Dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit P&Oactueel, www.penoactueel.nl.