Succesvol samenwerken, zorgt voor vertrouwen

Welke psychologische aspecten spelen als bedrijven met elkaar gaan samenwerken? Die vraag probeerde hoogleraar organisatiepsychologie Sandra Schruijer te beantwoorden tijdens de eerste van vier Entrepreneurial Lectures op TIAS School for Business and Society. “We gaan samenwerken omdat we verschillend zijn, maar uit psychologisch onderzoek blijkt dat we verschillen eng vinden. Die paradox zorgt ervoor dat samenwerken nog niet zo makkelijk is.”

Samenwerken binnen een organisatie is al lastig, maar tussen verschillende organisaties speelt er ook een achterban mee. “De achterban wil ook controle houden, daardoor hebben de mensen die vanuit de achterban aan tafel zitten te maken met een potentieel dubbel conflict, namelijk met de andere vertegenwoordigers én met de eigen achterban.” En daarnaast zijn er altijd spoken aan een onderhandelingstafel; er spelen factoren die niet zichtbaar zijn, maar wel van invloed zijn op wat er aan tafel gebeurt. “Bijvoorbeeld de afwezige aanwezige. Dat is bijvoorbeeld een minister die niet aan tafel zit, maar waar wel rekening mee wordt gehouden. Dan hoor je aan tafel constant de opmerking: de minister vindt of zou de minister die wel goed vinden?”, aldus Schruijer.

Transparantie en openheid

Schruijer is daarom voor het creëren van een klimaat waarin transparantie en openheid van alle partijen kan ontstaan. Zo kan vertrouwen groeien; een van de condities voor succesvolle samenwerking. “Vertrouwen is er niet meteen, dat duurt even. Geef het tijd. Door in het begin afspraken te maken – bijvoorbeeld over hoe en wanneer te vergaderen of over het werk zelf – en die na te komen wordt er langzaam vertrouwen opgebouwd.” Het creëren van een minimale structuur in de vorm van grondregels kan helpen bij het opbouwen van vertrouwen. “Partijen kunnen bijvoorbeeld afspreken dat er respectvol met elkaar wordt omgegaan. Als een partij zich dan onjuist behandeld voelt, moet hij ook de vrijheid krijgen dat op tafel te leggen.” Ook face-to-face-contact helpt bij het opbouwen van vertrouwen.

Schruijer benadrukte dat samenwerken al begint als partijen aan elkaar gaan snuffelen. Ook al is er dan nog geen gezamenlijk doel, dan toch al moet er gewerkt worden aan de condities voor succesvolle samenwerking. “Op dat moment moet je nog geen partijen buitensluiten, omdat ze te klein zijn of omdat ze niet interessant zijn. Als je nog geen gedeelde probleemdefinitie hebt, dan weet je nog niet wie aan de samenwerking kan bijdragen en wie niet.”