Stop met routinematige röntgenfoto’s op Intensive Care

Op Intensive Care-afdelingen (IC) worden op grote schaal röntgenfoto’s (CXR’s) gemaakt van borstkas, hart en longen. Dat gebeurt in noodzakelijke gevallen maar ook nog vaak routinematig. De Tilburgse promovendus Martijn Tolsma pleit voor het stoppen met routinematige röntgenfoto’s omdat ze een lage diagnostische waarde hebben en geen verbetering opleveren in uitkomsten als mortaliteit, beademingsduur en opnameduur. Hij adviseert om eerst een ervaren IC-arts in te schakelen die beslist of het maken van een CXR zin heeft. Tolsma voerde zijn promotieonderzoek uit bij het HealthLAB van TIAS School for Business and Society en promoveert op 29 juni aan Tilburg University.

Tolsma baseert zijn conclusies op onderzoek op IC-afdelingen van Nederlandse ziekenhuizen. Naast de diagnostische waarde van CXR’s voor specifieke patiëntgroepen, keek hij naar het aanvraaggedrag van IC-artsen en zocht hij naar aanvullende waarden van CXR’s. In alle patiëntengroepen vond Tolsma een lage diagnostische waarde van röntgenfoto’s. Verder toonde hij aan dat het kritisch stellen van indicaties tot een veilige reductie in het aantal foto’s kan leiden. Aanvullende waarden liggen op het vlak van de medische verslaglegging, bij de follow-up van de aandoening en het besluit of een patiënt veilig van de IC kan worden ontslagen.

CXR goed motiveren
Ondanks die aanvullende waarden is het, aldus de promovendus, verantwoord, veilig en werkbaar om het aantal röntgenfoto’s te verminderen. Toch verdwijnt de gewoonte van routine CXR’s maar moeizaam uit de dagelijkse praktijk. De voordelen van een vermindering zijn een verlaging van de kosten, een verminderde werkbelasting voor het personeel en een lagere stralingsbelasting voor patiënten. 
Tolsma adviseert om CXR’s niet meer strikt routinematig uit te voeren maar om heldere afspraken en protocollen te maken met betrekking tot de indicaties. Iedere CXR moet door een ervaren IC-arts worden aangevraagd met een duidelijke (gedocumenteerde) reden.

Martijn Tolsma (1979, Alphen a/d Rijn) studeerde Geneeskunde in Utrecht en behaalde in 2005 zijn artsendiploma. Hij werkte daarna als arts-assistent chirurgie in het IJsselland Ziekenhuis in Capelle a/d IJssel en als arts-assistent IC in het Amphia Ziekenhuis te Breda. Van 2008 tot 2013 werd hij opgeleid tot anesthesioloog in het Sint Antonius ziekenhuis in Nieuwegein en van 2013 tot 2014 was hij fellow IC in het UMC Utrecht. Momenteel werkt hij als anesthesioloog en intensivist in de Isala Klinieken in Zwolle. Tolsma voerde zijn promotieonderzoek uit bij TIAS School for Business and Society. Promotoren: prof. dr. Nardo van der Meer en Peter van der Voort (TIAS School for Business and Society).

De samenvatting van het proefschrift is hier te lezen. U kunt ook het volledige proefschrift downloaden.