Oratie - Innovatie van organisatie en governance van integrale zorg - Mirella Minkman

‘Eerste lijn, tweede lijn, derde lijn; care en cure: dat is onze traditionele indeling van de zorgsector. Als we de zorg rondom mensen inrichten, kunnen mensen beter langer thuis blijven wonen, kan meer ziekenhuiszorg thuis en raken we de essentie waar het voor mensen om gaat. Kortom: laat de lijnen verdwijnen.' Dat stelt prof. dr. Mirella Minkman in haar oratie, die plaatsvindt op 10 maart in Tilburg.

Belangrijk is dat de mens centraal wordt gesteld in de zorg en dat de zorg om de mens heen wordt georganiseerd, ingericht en bestuurd (governance). ‘De cliënt of patiënt heeft niets aan onze manier van indelen van zorg,’ zegt Minkman. ‘Diepgaande op waarde gerichte samenwerking, dat is wat er werkelijk nodig is.' Integraliteit noemt Minkman dit. Dat de zorg anders ingericht moet worden, betekent dat cliënt, mantelzorger, vrijwilliger, professional, organisatie, financier en beleidsmaker samenwerkingsafspraken moeten maken om deze zorg optimaal vorm te geven. Hierbij dient zowel het proces (handelen conform de waarden die cliënten belangrijk vinden) als de uitkomst (waarde toevoegen aan het leven van de cliënt) het perspectief van de zorglijnen en het denken in domeinen te overstijgen. 

Maar als de lijnen daadwerkelijk verdwijnen dan ontstaat er automatisch ook een belangrijk governance thema voor bestuurders en toezichthouders. Werken op basis van integraliteit vraagt om een nieuw soort governance. Het vraagt om een naar buiten gerichte visie, waarin niet de organisatie centraal staat maar de interactie met andere organisaties gericht op het vraagstuk van een client. Dit betekent dat de bestuurders en toezichthouders in hun leiderschap vaardigheden moeten ontwikkelen die niet gericht zijn op hiërarchie maar op zaken als aandacht geven, samenwerken, onderhandelen en verbindingen creëren. De focus moet meer komen te liggen op wat Minkman collaborative governance noemt, waarbij helder wordt omschreven bij welke stakeholder voor welk onderdeel van de zorgvraag het eigenaarschap berust en waarin burgers zoveel mogelijk ook weer zelf eigenaar zijn. Maar op dit moment is nog onduidelijk hoe de waarden vanuit een integraal perspectief leidend kunnen worden gemaakt en hoe en op welke schaal (lokaal, regionaal, bovenregionaal) de zorg zodanig kan worden georganiseerd dat de samenwerking effectiever is dan nu en de zorgvrager er ook zelf een stem in heeft. Meer aandacht is nodig voor governance van samenwerking(sverbanden) tussen organisaties hoe deze effectief kan worden vormgegeven zodat ze deze beweging optimaal ondersteunen. 

Minkman stelt daarom dat onderzoek nodig is naar de governance van deze samenwerking(sverbanden) op de onderdelen besluitvorming, vertrouwen, commitment, sturing en verantwoording. Minkman zal haar onderzoeksagenda richten op bovenstaande ontwikkelingen en innovatieve manieren van zorg organiseren, de bevindingen over hoe samenwerken werkt en welke innovatie in governance dat vraagt.

Over Mirella Minkman: Prof. dr. Mirella Minkman is bijzonder hoogleraar bij TIAS op de leerstoel Innovatie van Organisatie en Governance van Langdurende Integrale Zorg. De leerstoel is tot stand gekomen in nauwe samenwerking tussen TIAS School for Business and Society en Vilans, kenniscentrum voor de langdurende zorg.

Over Vilans: Vilans het is het kenniscentrum voor de langdurende zorg. Steeds meer mensen doen een beroep op langdurende zorg. Betaalbare en goede zorg is dus belangrijk, net als een waardevol leven. Wij helpen (zorg)organisaties en professionals om langdurende zorg te vernieuwen en verbeteren. We zijn ervoor iedereen die werkt in of voor de langdurende zorg. Van zorgverlener tot bestuurder, van gemeenteambtenaar tot verzekeraar en van huisarts tot mantelzorger.