Mannen zijn financieel fitter

Uit onderzoek van het FinanceLAB van TIAS onder ruim 2000 Nederlandse huishoudens blijken vrouwen minder financieel fit en vaardig te zijn dan mannen. Wanneer gevraagd, blijkt dat 22% van de ondervraagde vrouwen zichzelf financieel vaardig acht. Maar nadat deze financiële vaardigheid wordt getoetst aan de hand van vijf eenvoudige basisvragen blijkt slechts 9% van de vrouwen ook daadwerkelijk financieel vaardig. Onder de mannen zijn beide percentages 20%. Mannen schatten hun beperkte financiële vaardigheid op waarde.

'Geslacht is uiteraard niet de verklaring voor het gemeten verschil in financiële basiskennis. Er zijn geen biologische redenen waarom vrouwen meer moeite zouden moeten hebben met het denken over geld,' aldus prof. dr. Dirk Brounen (Tilburg University / TIAS), auteur van het boek NooitMeer Slapend Arm en onderzoeksleider. 'Daarom zijn wij ook op zoek gegaan naar relevante achtergronden die kunnen verklaren waarom zoveel mensen zo slecht en verschillende scoren op financiële vaardigheid.'

Twee belangrijke factoren sprongen daarbij in het oog. Het persoonlijke geloof in maakbaarheid – de zogenaamde locus of control – blijkt een eerste factor van belang. 31% van de mannen heeft dit geloof in maakbaarheid, terwijl dit bij slechts 24% van de vrouwen aanwezig is. De mate waarin mensen geloven dat hun toekomst maakbaar is, loopt op met hun financiële vaardigheid. Anderzijds, mensen met een lage locus of control score hebben weinig geloof het effect van hun eigen daden en blijken ook minder financieel vaardig. Geloof in het effect van eigen acties lijkt dus een belangrijke voorwaarde voor het ontwikkelen van financiële vaardigheid. Een tweede factor van belang is de wiskundige aanleg. Zowel onder de mannen als onder de vrouwen blijken de rekenaars ook de meest financieel vaardigen. Tevens blijkt deze wiskundige aanleg sterker bij mannen dan bij vrouwen. 31% van de mannen heeft deze aanleg, tegenover 21% van de ondervraagde vrouwen. Met andere woorden, het gemeten verschil in financiële vaardigheid tussen mannen en vrouwen kan voor een groot deel verklaard worden door het geloof in maakbaarheid en een eventuele wiskundeknobbel, twee factoren die ook bij vrouwen kunnen worden ontwikkeld. 

Financiële opvoeding

Een laatste achtergrond die in deze studie is betrokken, heeft betrekking tot de financiële opvoeding van de persoon. In maart verschijnt een vervolgstudie naar de verschillende aspecten van een effectieve financiële opvoeding. Deze man-vrouw studie laat alvast zien dat zowel de mannen als de vrouwen die op hun 12^e wekelijks zakgeld ontvingen van hun ouders, later in hun leven een sterkere financiële vaardigheid vertonen. 'Dit kan gezien worden als een eerste indicatie dat de waarde van geld vroeg kan worden aangeleerd zodat later in het leven bewustere financiële keuzes gemaakt kunnen worden. Overigens is er geen verschil te zien tussen mannen en vrouwen ten aanzien van de kans op zakgeld, daarin zijn wij al enige tijd volledig geëmancipeerd. 58% van de ondervraagden kregen als jongen/meisje zakgeld op hun 12^e.'  aldus professor Brounen. 

Nooit Meer Slapend Arm

Deze studie naar financiële fitheid maakt deel uit van een meerjarig project naar financiële bewustwording onder Nederlanders. Nu de overheid zich steeds verder terugtrekt uit ons pensioen, onze zorg en onze woningmarkt, worden Nederlandse huishoudens geacht steeds meer financiële keuzes zorgvuldig en zelfstandig te gaan maken. Prof. dr. Dirk Brounen en prof. dr. Kees Koedijk bestuderen samen het financiële keuzegedrag van Nederlanders in de participatie samenleving en schreven hierover het boek Nooit Meer Slapend Arm. In het verlengde van dit boek werken zij nu aan een reeks van relevante vervolgvragen over financiële fitheid.