Leiderschap vergt meesterschap

Door Jan de Vuijst | 8 oktober 2018 | 2 min lezen

Is leidinggeven een professie? Echte professionals moeten punten halen, cursussen volgen en kunnen aantonen dat ze hun professie uitoefenen. Ze moeten lid zijn van een vakvereniging en ‘meesterschap’ ontwikkelen in een soms als ladder opgebouwde (internationale) systematiek. Na aantoonbare kennis, vaardigheden en ervaring mag zo iemand zich ‘meester in zijn vak’ noemen. Maar leidinggevenden kunnen jaar na jaar hun werk blijven doen zonder dat iemand hun professionaliteit toetst.

Intrigerend toch wat de eisen aan meesterschap voor een leidinggevende zouden moeten zijn. Traditioneel management zet zwaar in op verstand van zaken, van financiën, logistiek, marketing, kortom alle vakken die je bij TIAS kunt volgen. Tegenwoordig zie je steeds meer dat de leidinggevende zich persoonlijk moet ontwikkelen; zich laten spiegelen door een coach bijvoorbeeld en met de billen bloot moet durven gaan in een groep gelijken. Idealiter verloopt dat hand in hand; de leidinggevende laat zich bijscholen in bijvoorbeeld financieel management, maar ontdekt in een meer persoonlijke sessie hoe hij eigenlijk diep van binnen omgaat met begrippen als overvloed en schaarste. Hij laat zich bijscholen in strategie, maar op meer persoonlijk vlak moet hij nog leren hoe hij een inspirerend verhaal vertelt. En waar zit zijn eigen inspiratiebron eigenlijk?

Van nature

Een rare mythe in leiderschapsland is nog steeds dat een goede leidinggevende van alle markten thuis moet zijn. In feite betekent het dat de natuurlijke talenten van een leidinggevende er kennelijk niet toe doen. Het ontwikkelen van een leidinggevende krijgt dan het karakter van deficiëntie-onderwijs; wat iemand niet kan of weet mag hij bijleren. Voor het werkelijk ontwikkelen van meesterschap is het echter veel effectiever om juist voort te bouwen op wat iemand al van nature goed kan.

Delegeren

Iedereen heeft in zijn leven wel dingen die hij niet zo goed kan of waar hij niet zoveel plezier aan ontleent. Evenzogoed - en gelukkig maar - zijn er verschillende dingen waar hij goed in is en bovendien leuk vindt. Interessant is een kruising van die twee: plot eens een groslijst van je dagelijkse activiteiten op de assen ‘leuk’ en ‘goed’. Hoe jonger iemand is, hoe meer synchroon die twee zullen lopen: leerlingen op school bijvoorbeeld blijken het meeste plezier te hebben in vakken waar ze ook goed in zijn. Maar in de loop van iemands carrière ontstaan er ook activiteiten waar hij wel goed in is, maar weinig plezier aan ontleent. Vaak zijn dat routineuze dingen. Het is dan zaak dat te leren delegeren en anderen te leren hoe zij ook zo goed worden. Of andersom: iemand kan ergens veel plezier in hebben, maar er niet goed in zijn. Zolang dat een hobby betreft is dat alleen maar vermakelijk (ik vind vioolspelen heel leuk, maar kan het niet zo goed), maar het wordt al anders wanneer iemand er veel plezier in heeft vergaderingen voor te zitten, maar dat eigenlijk niet goed kan. Daar begint ook zijn omgeving last van te krijgen.

De betrokkene zal dus aan de slag moeten om wat hij leuk vindt ook goed te leren doen. Een lastig domein overigens, omdat feedback van de ‘slachtoffers’ niet erg welkom is. De zaken die iemand niet leuk vindt en waar hij ook nog eens niet goed in is: kappen. Dat kan niet altijd, maar wie zich eenmaal voorneemt dat aan te kaarten in zijn professionele omgeving zal verrast zijn over de herkenning (soms ook een beetje pijnlijk) en de onvermoede mogelijkheden om werkelijk te stoppen met vervelende, moeilijke dingen.

Meesterschap

Al deze voorbeelden zijn nog op deficiënties gericht: wat niet goed of niet leuk is. De ware uitdaging, het ware ontwikkelen van meesterschap, zit echter in de hoek van de activiteiten waar iemand zowel al goed in is als al veel plezier aan beleeft. De neiging om dat zo te laten is begrijpelijk, maar onverstandig. Juist in het kwadrant ‘goed én leuk’ zitten de meeste mogelijkheden voor ontwikkeling van meesterschap. Als je geen scholier meer bent, erken dan waar je niet zo goed in bent of weinig plezier aan ontleent en ontwikkel juist de leuke dingen waar je goed in bent.

Masterclass Leiderschap

Prof. dr. Jan de Vuijst is als hoogleraar verbonden aan de Masterclass Leiderschap. Tijdens deze masterclass ontdek je hoe je je leiderschap kunt versterken en effectiever kunt inzetten om mensen en processen te sturen, veranderingen door te voeren en de motivatie van je medewerkers te vergroten.