'Steeds vaker realiseren toezichthouders zich dat het geen rol is die je er even bij doet’

Toezichthouders in het onderwijs zijn nog zoekende naar hun rol. Zij willen niet op de stoel van de bestuurder gaan zitten, maar moeten aan de andere kant een bestuurder ook niet te veel ruimte geven.

Daarom organiseert business school TIAS School for Business and Society samen met Verus de masterclasses ‘masterclasses Waardegedreven toezicht: een inspirerend perspectief. Deze masterclasses leren toezichthouders nadenken over hoe een strategisch debat te voeren zonder te detaillistisch te zijn, zegt academisch directeur Rienk Goodijk.

Twee leergangen van masterclasses zijn inmiddels achter de rug. De eerste resultaten zijn ook al in de praktijk zichtbaar, zegt Goodijk. “Toezichthouders en bestuurders die hebben deelgenomen aan de masterclasses denken explicieter na welke rol ze willen hebben, en op basis van welke waarden. Ze werken aan een toezichtkader, een toezichtvisie of een informatieprotocol. Deze instrumenten krijgen ze tijdens de masterclass aangereikt en leren ze gebruiken.” Voor oktober staat een derde leergang gepland, die is al vol. Een vierde leergang start in januari 2015. 

Theorie en vaardigheden

Er wordt niet alleen inhoudelijke kennis voorgeschoteld, zegt Goodijk. “De verhouding tussen bestuurder en toezichthouder kent allerlei dilemma’s, zoals de balans tussen intensieve betrokkenheid en voldoende afstand houden. Dat betekent dat je als toezichthouder of bestuurder heen en weer moet bewegen om met die dilemma’s om te gaan. We reiken deelnemers hiervoor ook vaardigheden aan. Naast de collegestof worden ook praktijkvoorbeelden aangereikt en oefeningen gedaan”.

TIAS en Verus blijven de leergang doorontwikkelen. “De eerste dag starten we met actuele ontwikkelingen in de onderwijssector. Vooral als het gaat om de kwaliteit van het voortgezet onderwijs, verandert er veel. Alleen al daarom blijven we de masterclass vernieuwen”, zegt Goodijk. Maar ook in hoe de rol van het intern toezicht wordt neergezet is de afgelopen jaren veel veranderd. “Steeds vaker realiseren toezichthouders zich dat het geen rol is die je er even bij doet. Ouders worden meer en meer vervangen door professioneel aangestelde toezichthouders. Dat heeft ook nadelen. Hoe waarborg je de betrokkenheid van ouders bij de rvt? Of hoe blijf je als toezichthouder de verbinding met ouders goed houden? Dit zijn onderwerpen die binnen de masterclasses steeds meer aandacht krijgen.”

Identiteit van onderwijsinstelling wordt bepaald

Daarnaast is er veel aandacht voor de identiteit van een onderwijsinstelling. “Het bepalen van die identiteit is belangrijk om onderscheidend te kunnen zijn naar ouders en andere stakeholders. Alle masterclasses zijn meer of minder gericht op het toevoegen van die waarde.” Toezichthouders en bestuurders kunnen vaak wel in algemene termen de identiteit van de onderwijsinstelling benoemen, maar weten niet altijd hoe die identiteit te concretiseren in beleid. 

Omdat ook de onderlinge verhouding tussen bestuurder en toezichthouder veel aan bod komt, zijn de masterclasses voor beide partijen geschikt. Het komt ook wel eens voor dat van eenzelfde onderwijsinstelling zowel de bestuurder als een of meer intern toezichthouders inschrijven. “Dat kan een voordeel zijn, maar of dat daadwerkelijk zo is ligt aan de verhouding. Soms zijn er gevoelige onderliggende kwesties.” Goodijk checkt dit tijdens een intakegesprek dat elke deelnemer moet voeren met de academisch directeur. “Tijdens deze intake stellen we een aantal vragen over motivatie, visie en houding. Zo testen we of deelnemers bewust zijn waar ze instappen en of er ruimte is om de visie op bestuur en toezicht te veranderen. Alleen zo kunnen we garanderen dat deelnemers ook met een nieuw inspirerend perspectief de masterclassreeks afsluiten.”

Lees meer

Masterclasses Waardegedreven toezicht: een inspirerend perspectief, Verus