Financiële informatieverwerking: AI is aan zet

Door Philip Joos | 17 december 2023 | 2 min lezen

Vorige week gaf ik mijn tweede college voor een groep financial controller cursisten in mijn semester vak financiële verslaggeving. Die dag ging het o.a. over welke kanalen worden gebruikt om financiële (en niet-financiële) informatie op een effectieve manier onder de aandacht te brengen van externe gebruikers, zoals bankiers, leveranciers, klanten, de pers en beleggers. Beursgenoteerde ondernemingen hebben een mix van kanalen: kwartaal- of jaarrapporten, winstaankondigingen, youtube filmpjes, twitterberichten en beleggersmeetings. Ik stelde vervolgens de vraag hoe de gigantische hoeveelheden aan bedrijfsinformatie door gebruikers worden opgevangen en verwerkt. In het geval van een beursnotering zijn de gevolgen weerspiegeld in de beurskoers: goed nieuws heeft een opwaarts effect op de koers, en slecht nieuws het tegenovergestelde. Uit onderzoek is gebleken dat er ook veel wordt verhandeld rond de momenten waarop kwartaalcijfers worden bekend gemaakt. Dat duidt op een efficiënte werking van de kapitaalmarkt waarin relevante informatie snel wordt verwerkt in de notering van de aandelenkoers. Maar de hoeveelheid aan bedrijfsinformatie die vandaag wordt losgelaten via diverse kanalen is een veelvoud van wat het 10 of 20 jaar geleden was. De vooruitgang in artificiële intelligentie heeft daarom ook hier zijn ingang gevonden bij het verwerken van die informatie in de vorm van robo-analisten. Robo-analisten vertegenwoordigen een belangrijke fintech innovatie in de professionele beleggingswereld omdat ze grote hoeveelheden financiële gegevens en andere informatie razendsnel kunnen analyseren en aanbevelingen kunnen genereren die minder onderhevig zijn aan de beperkingen van menselijke analisten, waaronder gedrags-, cognitieve of door prikkels gedreven vooroordelen.

Robo-analisten versus traditionele beleggingsanalisten

Twee recente onderzoeken analyseren de eigenschappen van robo-analisten met betrekking tot hun aanbevelingen en winstvoorspellingskracht. In hun studie vergelijken Coleman, Merkley en Pacelli (2022) de aanbevelingen van robo-analisten met deze van traditionele beleggingsanalisten. Ze komen tot de bevinding dat de robots meer gebalanceerde aanbevelingen maken zoals blijkt uit de verdeling van koop-, verkoop- en aanhoudaanbevelingen. Echte analisten gaan veel vaker ‘glamour’ aandelen aanprijzen en aandelen van ondernemingen die mogelijks toekomstige business opleveren voor de investeringsbank waaraan de analist verbonden is. Ze vinden bovendien dat de robo-analisten veel frequenter hun aanbevelingen aanpassen op basis van nieuwe ondernemingsrapportages. Tot slot toont deze studie dat de koopaanbevelingen van de robots significant hogere rendementen opleveren dan deze van de echte analisten. Kortom, de aanbevelingen van robo-analisten kunnen beleggers winst opleveren.

AI is aan zet

Recentelijk onderzochten drie onderzoekers van de universiteit van Minnesota de rationaliteit van algoritmische winstvoorspellingen gemaakt door robo-analisten. Gemiddeld zijn voorspellingen gebaseerd op machine learning algoritmes accurater dan die van menselijke analisten. Merkwaardig genoeg overreageren - weliswaar in mindere mate - ook robo-analisten zoals hun menselijke equivalenten op recent nieuws dat winstcijfers beïnvloedt, zoals macro-economische shocks of nieuwe bedrijfsinvesteringscijfers. De auteurs tonen daarmee aan dat deze recency bias niet het gevolg kan zijn van onderliggende psychologische processen in het menselijk brein. Robo-analisten lijken dan toch op Star Trek Lieutenant Commander Data van de U.S.S. Enterprise in zijn zoektocht om meer mens te worden.
Toen ik mijn controller cursisten met deze studies confronteerde, was niemand hierover verwonderd. We hadden toch allemaal gehoord hoe ChatGPT sinds 30 november 2022 al furore maakte. Maar wanneer ik vervolgens de vraag stelde wat de verwachte impact van AI is op hun eigen job, bleef het een tijdje stil. Eén cursist verbrak de stilte en gaf toe dat de functie en activiteiten van een financiële controller er wel heel anders zouden kunnen uitzien binnen enkele jaren. Nu is AI aan zet.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen als column van Prof. dr. Philip Joos in CFO Magazine België, november 2023.

Versterk je financieel-economische skills met de Executive Master Of Finance & Control / Register Controller

Als Register Controller vervul je meerdere rollen binnen de organisatie. Je bent businesspartner van het management, houdt toezicht op de financieel-economische bedrijfsvoering en schept vertrouwen door het leveren van betrouwbare gegevens waarop managers hun beslissingen kunnen baseren. Wil je jezelf verder ontwikkelen zodat je deze rollen op een hoog niveau in kunt vullen in een veranderlijke business omgeving?

Lees meer over deze deeltijd masteropleiding »