De Duurzame Hink Stap Sprong

Door Dirk Brounen | 30 juni 2022 | 3 min lezen

Wij staan aan de vooravond van een duurzame versnelling op onze woningmarkt. In 2026 wordt de hybride warmtepomp de nieuwe standaard en vanaf 2030 is voor de verhuur van een corporatiewoning tenminste een D-label vereist. Na jaren van voorzichtig gehink, maakt De Haag zich nu op voor een duurzame sprong voorwaarts. Maar voordat het 2026 is, zullen nog een aantal slimme stappen moeten worden gezet om onze woningen te isoleren. Het VastgoedLAB organiseerde daarom op 8 juni een werkdiner om de beste ervaringen en ideeën voor deze duurzame versnelling samen uit te werken.

Positieve prikkels

Onder leiding van Piet Eichholtz en Max van Son (Finance Ideas) werd gezocht naar de juiste psychologische prikkels om de keuze voor de woningverduurzaming te versnellen. Drie elementen kwamen daarbij boven drijven; timing, humor en plichtprikkels. Timing is heel belangrijk, want de voedingsbodem voor verduurzaming blijkt het meest kansrijk tijdens een verhuizing en verbouwing. Maar je kan met de juiste prikkels meer van dit soort ideale momenten creëren. Zo zijn er ook mogelijkheden om het moment van renteherziening, vakantiegeld en een erfenis als verduurzamingsimpuls te gebruiken. De bank zou tijdens de renteherziening van de hypotheek een verduurzaming van de woning moeten belonen met een passende rentekorting, terwijl de ontvangst van vakantiegeld en erfenis fiscaal kan worden geprikkeld richting een duurzame impuls van de eigen woning. Humor bleek ook belangrijk, want in de gangbare communicatie rondom dit thema domineren tot op heden het klimaat, de techniek en de wetenschap. In andere landen is al gebleken dat de focus op besparing en comfort betere snaren weet te raken bij huishoudens. Bovendien zou de boodschap minder belerend kunnen worden verteld, bijvoorbeeld door de inzet van de juiste influencers en BN-ers. Tot slot is gesproken over plichtprikkels, waarbij plichten richting de professionals worden gecombineerd met prikkels voor de consument. De overheid mag op die manier van de makelaar, taxateur, hypotheekadviseur en bank eisen dat zij verduurzaming standaard in hun advies opnemen. De consument kan dan met behulp van aantrekkelijke voordelen worden verleid tot de duurzame keuze die dan wordt geadviseerd.

Collectieve opschaling

De gemeente Tilburg schoof aan om hun geleerde lessen uit de proeftuin Quirijnstok te delen in een brainstorm over het opschalen van collectieve aanpak. Er is heel veel geleerd in de afgelopen jaren door de overheid (Rijk en lokaal) in de verschillende proeftuinen. Drie lessen bleken belangrijk voor toekomstige collectieve versnellingen; koppelkansen, de afzender, ja want. Koppelkansen bleken zeer waardevol in de proeftuinen, want voor verduurzaming alleen bleken veel bewoners niet voldoende enthousiast te worden. Wanneer de verduurzamingsingreep kan worden gecombineerd met een bouwkundige verbetering van de woning, liggen de kaarten plots veel beter. Ook is belangrijk wie de aanbieding doet – de afzender. Uiteraard is de gemeente en het Rijk een logische keuze, maar in veel opzichten kan geleerd worden van de aanpak van glasvezelaanbieders die in de afgelopen jaren hele buurten en wijken hebben moeten verleiden tot een technische ingreep. Hun werkwijze en reputatie bleek sterk te verschillen en vooral eenvoudige proposities van bekende afzenders deden het goed. Tot slot, is het belangrijk dat bij een collectieve aanpak rekening wordt gehouden met de Nederlandse voorliefde voor “ja maar”. Het overtuigen van iedereen op basis van inhoudelijke argumenten zal niet snel lukken in de Nederlandse buurten en wijken. Anticipeer op de inmiddels bekende tegenargumenten en overdonder die met positief enthousiasme – ja want.

Empathie als remedie

Met de hulp van Christien Kuiper en Marc Mulder (Movisie) hebben wij ook stil gestaan bij het perspectief van huishoudens die kampen met groeiende energie-armoede. Het CPB publiceerde op 9 juni haar stresstest waaruit bleek dat door de gestegen energieprijzen het aantal huishoudens met financiële problemen stijgt tot 1.2 miljoen. Het verduurzamen van de woning om te besparen op die stijgende energielasten lijkt dan heel logisch, maar voor deze huishoudens is de stress en schaamte van armoede vaak te groot om zover vooruit te denken. Drie inzichten bleken waardevol voor een betere aanpak; begrip, integraliteit, ontzorging. Alles begint en eindigt met begrip, wanneer je huishoudens echt wil helpen uit deze problematiek. Te vaak worden zij benaderd met rationele oplossingen en ingewikkelde regelingen, die spaak lopen simpelweg omdat het perspectief van een huishouden met financiële stress niet goed wordt begrepen. Deze stress beperkt hun horizon, hun zelfvertrouwen en hun mogelijkheid om mee te denken. Een goede aanpak vereist dan ook empathie en begrip. Daarnaast zou het integreren van de woon- en de energielast een belangrijke stap kunnen zijn. Want waar voor betaalbare woonlasten tal van richtlijnen, regels en regelingen bestaan, ontbreken deze voor de bijbehorende energielasten. Wonen zonder stoken en koken is een illusie, dus het integreren van de huur/hypotheek en de energielasten zou een veel beter basis vormen voor toekomstig beleid rondom betaalbaarheid.

Tot slot, kan op basis van deze integrale woonlast ook gewerkt worden aan ontzorgende proposities. Zo kunnen bedrijven de verduurzaming gaan voorfinancieren en uit handen nemen in ruil voor een vaste integrale woonlast. Op die manier kan met de technische en financiële kennis van het bedrijfsleven het risico van de rekening worden van deze huishoudens ingeruild voor zekerheid met betrekking tot toekomstige maandlasten.

Zoek jij ook verdieping op de thema's die nu spelen in de vastgoedsector?

In de deeltijd Executive Master of Real Estate (MRE) ga je de diepte in op het gebied van investeren, data-analyse, waarderen, financieren, beleggen en duurzame vastgoedontwikkeling. Daarnaast verbeter je je persoonlijke managementvaardigheden waardoor je je effectiviteit vergroot. Download de brochure en lees meer over deze opleiding.

Download de online brochure »